
REACH नियम काय आहे? (REACH Regulation Explained in Marathi)
REACH (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals) हा युरोपियन युनियनचा (EU) रसायनांसंबंधीचा नियम आहे. याचा उद्देश मानवी आरोग्य आणि पर्यावरणाचे रासायनिक धोक्यांपासून संरक्षण करणे आहे. हा नियम 1 जून 2007 पासून लागू झाला आहे.
REACH चा अर्थ काय आहे?
- Registration (नोंदणी): युरोपियन युनियनमध्ये (EU) रसायने बनवणारे किंवा आयात करणारे उत्पादक, ठराविक प्रमाणात (दरवर्षी 1 टन पेक्षा जास्त) रसायनांची निर्मिती करत असल्यास, त्यांना ‘युरोपियन केमिकल्स एजन्सी’ (ECHA) कडे नोंदणी करणे आवश्यक आहे. नोंदणीमध्ये रसायनांचे गुणधर्म, उपयोग आणि सुरक्षित वापरासाठीची माहिती देणे बंधनकारक आहे.
- Evaluation (मूल्यांकन): ECHA नोंदणी केलेल्या रसायनांचे मूल्यांकन करते. मानवी आरोग्य आणि पर्यावरणावर होणाऱ्या परिणामांचे मूल्यांकन केले जाते. आवश्यक असल्यास, उत्पादकांना त्यांच्या रसायनांसंबंधी अधिक माहिती सादर करण्यास सांगितले जाते.
- Authorisation (अधिकृतता): काही अत्यंत धोकादायक रसायनांसाठी (उदा. कर्करोग निर्माण करणारे, जनुकीय बदल घडवणारे) विशिष्ट वापरांसाठी अधिकृतता घेणे आवश्यक आहे. म्हणजेच, या रसायनांचा वापर फक्त परवानगी मिळाल्यावरच करता येतो.
- Restriction (निर्बंध): REACH काही रसायनांच्या उत्पादनावर, वापरावर किंवा बाजारात आणण्यावर निर्बंध घालते. धोकादायक रसायनांमुळे होणारे धोके कमी करण्यासाठी हे निर्बंध आवश्यक आहेत.
REACH चा प्रभाव काय आहे?
- उत्पादकांवर: REACH मुळे उत्पादकांना त्यांच्या रसायनांची सुरक्षितता सुनिश्चित करावी लागते. रसायनांची नोंदणी करणे, मूल्यांकन करणे आणि आवश्यक असल्यास अधिकृतता घेणे किंवा निर्बंधांचे पालन करणे बंधनकारक आहे.
- आयातदारांवर: EU मध्ये रसायने आयात करणाऱ्या आयातदारांना REACH नियमांनुसार रसायनांची नोंदणी करावी लागू शकते किंवा त्यांच्या पुरवठादारांकडून REACH अनुरूपता सुनिश्चित करावी लागते.
- पर्यावरणावर आणि मानवी आरोग्यावर: REACH मुळे धोकादायक रसायनांचा वापर कमी होतो, त्यामुळे मानवी आरोग्य आणि पर्यावरणाचे संरक्षण होते.
भारतासाठी REACH महत्त्वाचे का आहे?
भारत EU ला मोठ्या प्रमाणात रसायने निर्यात करतो. त्यामुळे, भारतीय उत्पादकांना REACH नियमांचे पालन करणे आवश्यक आहे. REACH चे पालन न केल्यास, EU मध्ये रसायने निर्यात करणे शक्य होणार नाही.
REACH अनुपालनासाठी काय करावे?
- आपण EU मध्ये रसायने निर्यात करत असल्यास, REACH नियमांनुसार आपल्या रसायनांची नोंदणी करा.
- आपले रसायन REACH च्या अधिकृतता यादीत (Authorisation List) आहे का ते तपासा. असल्यास, विशिष्ट वापरांसाठी अधिकृतता मिळवा.
- REACH च्या निर्बंध यादीत (Restriction List) असलेल्या रसायनांचा वापर टाळा किंवा कमी करा.
- आपल्या ग्राहकांना आपल्या रसायनांच्या सुरक्षित वापरासाठी आवश्यक माहिती पुरवा.
REACH हा एक गुंतागुंतीचा नियम आहे, पण मानवी आरोग्य आणि पर्यावरणाच्या संरक्षणासाठी तो आवश्यक आहे.
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-06-04 08:21 वाजता, ‘REACH規則について’ 環境イノベーション情報機構 नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा. कृपया मराठीत उत्तर द्या.
592