लॉस एंजेलिसमधील बेघर नागरिकांच्या संख्येत सलग दुसऱ्या वर्षी घट: यशस्विता कारणांचा सविस्तर आढावा
परिचय
जपानच्या “जेट्रो” (JETRO – Japan External Trade Organization) द्वारे २२ जुलै २०२५ रोजी प्रसिद्ध झालेल्या माहितीनुसार, अमेरिकेतील लॉस एंजेलिस शहरात बेघर नागरिकांच्या संख्येत सलग दुसऱ्या वर्षी घट झाली आहे. ही एक महत्त्वपूर्ण बाब आहे, कारण जागतिक स्तरावर अनेक मोठ्या शहरांमध्ये बेघर नागरिकांची समस्या वाढत असताना, लॉस एंजेलिसने त्यावर नियंत्रण मिळवण्याचे यश मिळवले आहे. या यशामागे सरकार आणि खाजगी क्षेत्रांच्या एकत्रित प्रयत्नांचे मोठे योगदान आहे. या लेखात, आपण लॉस एंजेलिसमधील या यशस्वी धोरणांचा आणि त्यामागील कारणांचा सविस्तर आढावा घेणार आहोत.
बेघर नागरिकांची समस्या: एक जागतिक आव्हान
बेघर नागरिकांची समस्या ही जगातील अनेक विकसित आणि विकसनशील देशांमध्ये गंभीर चिंतेचा विषय आहे. यामध्ये राहण्यासाठी जागा नसलेले, तात्पुरत्या आश्रयस्थानात राहणारे किंवा असुरक्षित परिस्थितीत जगणाऱ्या लोकांचा समावेश होतो. या समस्येची अनेक कारणे असू शकतात, जसे की गरिबी, बेरोजगारी, आरोग्य सेवांची अनुपलब्धता, मानसिक आरोग्याच्या समस्या, व्यसनाधीनता, कौटुंबिक कलह आणि घरांच्या वाढत्या किमती. या समस्यांमुळे मोठ्या शहरांमध्ये बेघर लोकांची संख्या वाढत असल्याचे दिसून येते.
लॉस एंजेलिसमधील परिस्थिती आणि आकडेवारी
लॉस एंजेलिस हे अमेरिकेतील दुसरे सर्वात मोठे शहर आहे आणि तेथे बेघर नागरिकांची संख्या नेहमीच एक मोठी समस्या राहिली आहे. मात्र, गेल्या दोन वर्षांपासून परिस्थितीत सुधारणा दिसून येत आहे. जेट्रोच्या अहवालानुसार, शहरात बेघर नागरिकांची संख्या कमी झाली आहे. ही घट किती आहे आणि ती कशी मोजली जाते, हे समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. सामान्यतः, बेघर नागरिकांची गणना दर दोन वर्षांनी केली जाते, ज्यामध्ये रस्त्यावर राहणारे, तात्पुरत्या आश्रयस्थानात राहणारे आणि इतर बेघर लोक मोजले जातात.
यशाचे श्रेय: सरकार आणि खाजगी क्षेत्रांचे एकत्रित प्रयत्न (Public-Private Partnership)
लॉस एंजेलिसमधील या सकारात्मक बदलाचे मुख्य श्रेय सरकार आणि खाजगी क्षेत्रांच्या प्रभावी सहकार्याला जाते. या सहकार्यामुळे खालील महत्त्वपूर्ण पाऊले उचलली गेली:
-
आर्थिक मदतीचा विस्तार (Increased Funding and Resources):
- सरकारी गुंतवणूक: शहर आणि राज्य सरकार यांनी बेघर नागरिकांच्या पुनर्वसनासाठी आणि मदतीसाठी आर्थिक तरतूद वाढवली. यामध्ये निवारा, अन्न, वैद्यकीय सेवा आणि मानसिक आरोग्य समुपदेशनासाठी अधिक निधी उपलब्ध करून देण्यात आला.
- खाजगी देणग्या आणि समर्थन: अनेक खाजगी संस्था, स्वयंसेवी संस्था आणि श्रीमंत व्यक्तींनी या कामासाठी देणग्या देऊन किंवा आपल्या सेवा देऊन सक्रियपणे सहभाग घेतला. यामुळे उपलब्ध संसाधनांमध्ये वाढ झाली.
-
समन्वित सेवा (Coordinated Services):
- एकात्मिक दृष्टिकोन: बेघर नागरिकांच्या गरजा खूप वैविध्यपूर्ण असतात. त्यामुळे, केवळ निवारा देणे पुरेसे नाही. सरकार आणि खाजगी संस्थांनी मिळून एक असा दृष्टिकोन स्वीकारला, ज्यामध्ये आरोग्य सेवा (शारीरिक आणि मानसिक), रोजगार प्रशिक्षण, शिक्षण, व्यसनमुक्ती उपचार आणि कायदेशीर मदतीचा समावेश होता.
- ‘Housing First’ मॉडेल: अनेक शहरांप्रमाणे, लॉस एंजेलिसने देखील ‘Housing First’ या धोरणाचा अवलंब केला. या धोरणानुसार, सर्वप्रथम बेघर व्यक्तींना सुरक्षित आणि स्थिर निवारा दिला जातो आणि त्यानंतर त्यांच्या इतर गरजांवर लक्ष केंद्रित केले जाते. हे मॉडेल अधिक प्रभावी ठरले आहे, कारण सुरक्षित जागेमुळे व्यक्तीला इतर समस्यांवर मात करण्याची प्रेरणा मिळते.
-
नवीन निवारा योजना (Innovative Shelter Solutions):
- तात्पुरते आणि कायमस्वरूपी निवारे: केवळ तात्पुरत्या आश्रयस्थानांवर अवलंबून न राहता, सरकारने आणि खाजगी संस्थांनी परवडणाऱ्या घरांच्या (Affordable Housing) निर्मितीवर आणि उपलब्धतेवर अधिक भर दिला.
- समुदाय-आधारित उपाय: काही ठिकाणी, तात्पुरत्या वस्त्या किंवा समुदायांच्या निर्मितीवरही भर दिला गेला, जिथे बेघर लोकांना एकत्र येऊन एकमेकांना आधार देण्याची संधी मिळाली.
-
रोजगार आणि कौशल्य विकास (Employment and Skill Development):
- रोजगार संधी: बेघर लोकांना रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देण्यासाठी विशेष कार्यक्रम राबवले गेले. यामध्ये नोकरी शोधण्यात मदत करणे, व्यावसायिक प्रशिक्षण देणे आणि कंपन्यांशी समन्वय साधून नोकऱ्या मिळवून देणे यांचा समावेश होता.
- कौशल्य विकास: नवीन कौशल्ये शिकवण्यासाठी किंवा आहेत त्या कौशल्यांना धार लावण्यासाठी कार्यशाळा आयोजित केल्या गेल्या.
-
जागरूकता आणि समुदायाचा सहभाग (Awareness and Community Involvement):
- जनजागृती: बेघर नागरिकांच्या समस्यांविषयी समाजात जागरूकता निर्माण करण्याचे प्रयत्न केले गेले. यामुळे लोकांना या समस्येचे गांभीर्य समजले आणि त्यांनी मदतीसाठी पुढाकार घेतला.
- स्वयंसेवा: अनेक नागरिक आणि संस्थांनी स्वयंसेवक म्हणून काम करून मदत केली, ज्यामुळे गरजूंपर्यंत सेवा पोहोचवणे सोपे झाले.
पुढील आव्हाने आणि भविष्यातील वाटचाल
जरी लॉस एंजेलिसने महत्त्वपूर्ण यश मिळवले असले तरी, बेघर नागरिकांची समस्या पूर्णपणे संपुष्टात आलेली नाही. अजूनही अनेक लोक बेघर आहेत आणि त्यांना मदतीची आवश्यकता आहे. पुढील वाटचालीत खालील आव्हाने असू शकतात:
- घरांच्या किमतीवर नियंत्रण: लॉस एंजेलिससारख्या शहरांमध्ये घरांच्या वाढत्या किमती हे बेघर होण्याचे एक प्रमुख कारण आहे. यावर दीर्घकालीन उपाययोजना करणे आवश्यक आहे.
- मानसिक आरोग्य सेवांचा विस्तार: मानसिक आरोग्याच्या समस्यांनी ग्रस्त असलेल्या लोकांसाठी अधिक सुलभ आणि प्रभावी सेवांची गरज आहे.
- कायमस्वरूपी पुनर्वसन: तात्पुरत्या उपायांऐवजी, बेघर नागरिकांना कायमस्वरूपी घरे आणि सामाजिक आधार मिळवून देणे आवश्यक आहे.
- आर्थिक संसाधनांची सातत्यता: अशा योजनांसाठी आवश्यक आर्थिक संसाधने सातत्याने उपलब्ध राहतील याची खात्री करणे.
निष्कर्ष
जेट्रोने प्रकाशित केलेल्या माहितीनुसार, लॉस एंजेलिसमधील बेघर नागरिकांच्या संख्येत झालेली घट ही सरकार आणि खाजगी क्षेत्रांच्या एकत्रित आणि सुनियोजित प्रयत्नांचे फळ आहे. ‘Housing First’ धोरण, आर्थिक मदतीचा विस्तार, समन्वित सेवा आणि रोजगार संधी यांसारख्या उपायांमुळे शहराला हे यश मिळाले आहे. ही केवळ एक सांख्यिकी आकडेवारी नसून, हजारो लोकांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडवणारे एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. लॉस एंजेलिसचे हे उदाहरण जगभरातील इतर शहरांसाठी प्रेरणादायी ठरू शकते, जी बेघर नागरिकांच्या गंभीर समस्येशी लढत आहेत. एकत्रित प्रयत्नांनी आणि योग्य धोरणांनी कोणतीही समस्या सोडवता येते, याचा हा एक उत्तम दाखला आहे.
米ロサンゼルスのホームレス数が2年連続減少、官民連携の対策が功を奏す
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-07-22 07:10 वाजता, ‘米ロサンゼルスのホームレス数が2年連続減少、官民連携の対策が功を奏す’ 日本貿易振興機構 नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा. कृपया मराठीत उत्तर द्या.