टेलीफोनिकाच्या ‘जेव्हा सुगम्यता उत्पादन धोरण बनते’ या ब्लॉगवरील माहिती (३१ जुलै २०२५, दुपारचे ३:३० वाजता) – मुलांना आणि विद्यार्थ्यांना विज्ञानात रुची घेण्यासाठी सोप्या भाषेत!
टेलीफोनिकाने काय सांगितले?
टेलीफोनिका ही एक मोठी कंपनी आहे, जी मोबाईल आणि इंटरनेट सेवा देते. त्यांनी एक नवीन कल्पना मांडली आहे, ज्याला ते ‘सुगम्यता उत्पादन धोरण’ (Accessibility Product Strategy) म्हणतात. याचा अर्थ असा की, ते त्यांच्या सेवा आणि उत्पादने (जसे की मोबाईल ॲप्स, वेबसाइट्स) अशा प्रकारे बनवणार आहेत की ज्याचा वापर कोणीही, अगदी ज्यांना काही अडचणी आहेत, ते देखील सहजपणे करू शकतील.
सुगम्यता म्हणजे काय?
कल्पना करा की तुम्हाला एक नवीन खेळ खेळायचा आहे, पण त्या खेळाचे नियम खूप क्लिष्ट आहेत किंवा ते खेळण्यासाठी खास साधने लागतात जी तुमच्याकडे नाहीत. मग तुम्हाला तो खेळ खेळणे कठीण जाईल, बरोबर?
सुगम्यता म्हणजे एखाद्या गोष्टीला (उदा. एखादे ॲप, वेबसाइट, किंवा उपकरण) अशा प्रकारे बनवणे की ती सर्वांसाठी वापरण्यास सोपी असावी. यात खालील गोष्टींचा समावेश होतो:
- दृष्टिहीन लोकांसाठी: ज्यांना दिसत नाही, त्यांच्यासाठी आवाजाद्वारे माहिती देणारे ॲप्स किंवा मोठे फॉन्ट असलेले डिस्प्ले.
- श्रवणबाधित लोकांसाठी: ज्यांना ऐकू येत नाही, त्यांच्यासाठी व्हिडिओमध्ये सबटायटल्स (खालील भाषेत मजकूर) किंवा साईन लँग्वेज (इशार्यांची भाषा) चा वापर.
- शारीरिक अक्षमता असलेल्या लोकांसाठी: ज्यांना हात वापरणे किंवा फिरवणे कठीण जाते, त्यांच्यासाठी आवाज नियंत्रित करता येणारी उपकरणे किंवा मोठे बटणे.
- शिकण्यास अडचणी असलेल्या लोकांसाठी: ज्यांना वाचायला किंवा समजायला त्रास होतो, त्यांच्यासाठी सोपी भाषा किंवा चित्रे वापरणे.
टेलीफोनिकाचे नवीन धोरण काय सांगते?
टेलीफोनिका म्हणते की, त्यांनी आता ‘सुगम्यता’ ही एक महत्त्वाची गोष्ट मानली आहे. याचा अर्थ असा की, जेव्हा ते नवीन ॲप्स किंवा सेवा बनवतील, तेव्हा ते सुरुवातीपासूनच अशा प्रकारे बनवतील की त्या सर्वांसाठी सोप्या आणि वापरण्यायोग्य असतील. हे फक्त एक अतिरिक्त काम नाही, तर त्यांच्या कामाचा एक मुख्य भाग आहे.
हे विज्ञानाशी कसे जोडलेले आहे?
तुम्हाला माहिती आहे का, विज्ञान आपल्याला अशा अनेक गोष्टी शिकवते ज्या आपल्या जीवनात सुधारणा घडवतात? टेलीफोनिकाचे हे धोरण विज्ञानाचाच एक भाग आहे, कारण:
-
तंत्रज्ञान आणि नवकल्पना (Technology and Innovation):
- टेलीफोनिका जी तंत्रज्ञान (Technology) वापरते, ती कशी अधिक चांगली आणि सोपी बनवता येईल याचा विचार करत आहे.
- नवीन ॲप्स बनवताना किंवा वेबसाइट्स तयार करताना, ते ‘मानव-केंद्रित डिझाइन’ (Human-Centered Design) वापरतील. याचा अर्थ असा की, लोकांच्या गरजा काय आहेत हे समजून घेऊन त्यानुसार तंत्रज्ञान तयार करणे.
- उदाहरणार्थ, बोलून काम करणारी ॲप्स (Voice Assistants) किंवा डोळ्यांच्या इशाऱ्यांनी चालणारे कम्प्युटर हे विज्ञानातील संशोधनामुळेच शक्य झाले आहेत.
-
समानता आणि समावेशकता (Equality and Inclusivity):
- विज्ञान आणि तंत्रज्ञान सर्वांसाठी असले पाहिजे. टेलीफोनिकाचे धोरण हे सुनिश्चित करते की, ज्यांना विशेष गरजा आहेत, ते सुद्धा या तंत्रज्ञानाचा लाभ घेऊ शकतील.
- हे असेच आहे, जसे की वैज्ञानिक संशोधनातून नवीन औषधे शोधली जातात, ती सर्वांना मिळावीत.
-
समस्या सोडवणे (Problem Solving):
- विज्ञान हे समस्या सोडवण्यासाठीच आहे. टेलीफोनिकाने लोकांच्या एका मोठ्या समस्येकडे लक्ष दिले आहे – ती म्हणजे तंत्रज्ञानाचा वापर सर्वांना सहजपणे करता येणे.
- त्यांनी या समस्येवर एक ‘उत्पादन धोरण’ (Product Strategy) म्हणून विचार केला आहे, म्हणजेच हे त्यांच्या उत्पादनांचा एक मुख्य भाग बनवले आहे.
तुम्ही यात काय शिकू शकता?
- ‘सुगम्यता’ हा शब्द महत्त्वाचा: हा शब्द आपल्याला शिकवतो की, कोणतीही गोष्ट बनवताना आपण सर्वांचा विचार केला पाहिजे.
- विज्ञान फक्त प्रयोगशाळेत नाही: विज्ञान आपल्या आजूबाजूला आहे. ॲप्स, वेबसाइट्स, मोबाईल फोन हे सर्व विज्ञानामुळेच आहेत.
- तुमच्या कल्पना महत्त्वाच्या: तुम्हाला जर काही ॲप्स किंवा गोष्टी वापरताना त्रास होत असेल, तर तुम्ही त्यावर विचार करू शकता की त्यांना अधिक सोपे कसे बनवता येईल. कदाचित उद्या तुम्हीच असे काहीतरी नवीन शोधाल!
- तंत्रज्ञानाचा चांगला वापर: तंत्रज्ञान फक्त मनोरंजनासाठी नाही, तर ते लोकांच्या जीवनात बदल घडवण्यासाठी आणि त्यांना सशक्त करण्यासाठीही वापरले जाऊ शकते.
मुलांनो, विचार करा!
- तुम्ही कोणती ॲप्स किंवा वेबसाइट्स वापरता? त्या सर्वांसाठी सोप्या आहेत का?
- जर तुम्हाला डोळ्यांना त्रास झाला किंवा हात दुखले, तर तुम्ही त्या ॲप्सचा वापर कसा कराल?
- तुम्ही विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाचा वापर करून अशा कोणत्या नवीन गोष्टी बनवू शकता, ज्या सर्वांसाठी उपयुक्त ठरतील?
टेलीफोनिकासारख्या कंपन्या जेव्हा ‘सुगम्यता’ या गोष्टीवर लक्ष केंद्रित करतात, तेव्हा ते हे दाखवून देतात की विज्ञान आणि तंत्रज्ञान हे खरोखरच सर्वसामान्यांसाठी आहे. तुम्ही देखील विज्ञानाचा अभ्यास करून अशा अनेक नवीन आणि चांगल्या गोष्टी शिकू शकता आणि जगाला अधिक चांगले बनवण्यासाठी मदत करू शकता!
When accessibility becomes a product strategy
एआयने बातम्या दिल्या आहेत.
Google Gemini मधून प्रतिसाद मिळवण्यासाठी खालील प्रश्न वापरण्यात आला:
2025-07-31 15:30 ला, Telefonica ने ‘When accessibility becomes a product strategy’ प्रकाशित केले. कृपया संबंधित माहितीसह, मुले आणि विद्यार्थ्यांना समजेल अशा सोप्या भाषेत एक सविस्तर लेख लिहा, ज्यामुळे अधिक मुलांना विज्ञानात रुची घेण्यासाठी प्रोत्साहन मिळेल. कृपया मराठीमध्येच लेख द्या.