सोर्बोन युनिव्हर्सिटीचा AI आणि डिजिटल ह्युमॅनिटीजचा नवा कोर्स: मुलांना विज्ञानाची गोडी लावणार!
नवी दिल्ली: सोर्बोन युनिव्हर्सिटीने नुकताच एक नवा अभ्यासक्रम सुरु केला आहे, जो ‘डिजिटल ह्युमॅनिटीज’ (Digital Humanities) आणि ‘आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स’ (Artificial Intelligence – AI) या दोन रोमांचक क्षेत्रांना एकत्र आणतो. हा कोर्स विशेषतः कलाकार युजीन डेलाक्रोईक्स (Eugène Delacroix) यांच्या कामांचा अभ्यास करण्यासाठी तयार केला आहे. पण गंमत म्हणजे, हा अभ्यासक्रम केवळ कला अभ्यासकांसाठीच नाही, तर आपल्या सर्वांसाठी, विशेषतः मुलांसाठी विज्ञानात रुची निर्माण करणारा आहे!
AI म्हणजे काय? सोप्या भाषेत समजून घेऊया!
तुम्ही मोबाईलवर बोलता, गुगलवर काही शोधता किंवा व्हिडिओ गेम्स खेळता, तेव्हा तुम्ही नकळतपणे AI चा वापर करत असता! AI म्हणजे ‘कृत्रिम बुद्धिमत्ता’. जसे आपल्या मेंदूत विचार करण्याची, शिकण्याची आणि निर्णय घेण्याची क्षमता असते, त्याचप्रमाणे मशीनला (संगणक, रोबोट इ.) विचार करायला, शिकायला आणि निर्णय घ्यायला लावणे म्हणजे AI. AI चा उपयोग आजकाल अनेक गोष्टींमध्ये होतो, जसे की:
- तुमचे आवडते गाणे सुचवणे: तुम्ही गाणी ऐकता, तेव्हा AI तुमचे आवडते संगीत शिकते आणि तुम्हाला नवीन गाणी सुचवते.
- चेहरा ओळखणे: मोबाईलचे लॉक उघडण्यासाठी तुमचा चेहरा स्कॅन करणे, हे AI चे काम आहे.
- गाड्या चालवणे: काही गाड्या आता स्वतःहून चालतात, म्हणजेच त्या AI च्या मदतीने रस्ता ओळखतात आणि निर्णय घेतात.
- भाषांतर करणे: तुम्ही गुगल ट्रान्सलेटवर एका भाषेतून दुसऱ्या भाषेत मजकूर बदलता, तेव्हा AI मदत करते.
डिजिटल ह्युमॅनिटीज म्हणजे काय?
‘ह्युमॅनिटीज’ म्हणजे मानवी जीवन, संस्कृती, भाषा, इतिहास, कला आणि तत्त्वज्ञान यांसारख्या विषयांचा अभ्यास. ‘डिजिटल ह्युमॅनिटीज’ म्हणजे या मानवी विषयांचा अभ्यास करण्यासाठी आधुनिक तंत्रज्ञानाचा, विशेषतः संगणक आणि इंटरनेटचा वापर करणे.
कल्पना करा, तुम्हाला हजारो जुनी पुस्तके वाचायची आहेत. ती हाताने वाचायला खूप वेळ लागेल. पण जर ती पुस्तके स्कॅन करून संगणकात ठेवली, तर तुम्ही काही मिनिटांत त्यांना शोधू शकता, वाचू शकता आणि त्यातील महत्त्वाच्या गोष्टी वेगळ्या काढू शकता. हेच डिजिटल ह्युमॅनिटीजचे सामर्थ्य आहे!
सोर्बोनचा नवा कोर्स काय खास आहे?
सोर्बोन युनिव्हर्सिटीने डेलाक्रोईक्स या प्रसिद्ध चित्रकाराच्या कामांचा अभ्यास करण्यासाठी AI आणि डिजिटल ह्युमॅनिटीजचा संगम केला आहे. हे कसे काम करते?
-
चित्रकला आणि AI:
- AI डेलाक्रोईक्सच्या हजारो चित्रांचा अभ्यास करेल.
- AI चित्रांमधील रंग, रेषा, रचना आणि भावना ओळखायला शिकेल.
- AI हे ओळखू शकेल की डेलाक्रोईक्सने कोणती शैली वापरली, कोणत्या वेळी काय रंग वापरले, किंवा त्यांच्या चित्रांवर कोणत्या गोष्टींचा प्रभाव होता.
-
डिजिटल साधनांचा वापर:
- जुन्या कागदपत्रांचा, पत्रांचा आणि डेलाक्रोईक्सच्या नोंदींचा अभ्यास करण्यासाठी डिजिटल साधनांचा वापर केला जाईल.
- संगणकाच्या मदतीने डेलाक्रोईक्सच्या जीवनातील घटना आणि त्यांच्या चित्रांमधील संबंध शोधले जातील.
- उदा. डेलाक्रोईक्सला तेव्हाच्या राजकीय घडामोडींचा त्यांच्या चित्रांवर काय परिणाम झाला, हे AI च्या मदतीने अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेता येईल.
मुलांसाठी यातून काय शिकायला मिळेल?
हा अभ्यासक्रम मुलांसाठी खूप प्रेरणादायक ठरू शकतो कारण:
- कला आणि विज्ञान यांची सांगड: मुलांना हे समजेल की कला आणि विज्ञान हे वेगळे नाहीत, तर ते एकमेकांना पूरक आहेत. AI चा वापर करून कलेचा अभ्यास करणे, हे किती रोमांचक असू शकते, हे ते शिकतील.
- समस्या सोडवण्याची नवीन पद्धत: AI आपल्याला क्लिष्ट समस्या सोडवण्यासाठी नवीन मार्ग दाखवते. डेलाक्रोईक्सच्या कामांचा अभ्यास हा एक प्रकारचा ‘कलात्मक शोध’ आहे, जो AI च्या मदतीने केला जात आहे.
- डिजिटल युगात करिअर: आजकाल अनेक नोकऱ्यांमध्ये AI आणि डिजिटल कौशल्यांची गरज आहे. हा कोर्स मुलांना अशाच भविष्यातील करिअरसाठी तयार करेल.
- उत्सुकता वाढेल: जेव्हा मुलांना समजेल की संगणक चित्रे ओळखू शकतात, भाषांतर करू शकतात किंवा नवीन गोष्टी शिकू शकतात, तेव्हा त्यांची विज्ञानाबद्दलची उत्सुकता नक्कीच वाढेल. ते प्रश्न विचारायला लागतील, ‘हे कसे काम करते?’
तुम्ही काय करू शकता?
- AI बद्दल अधिक जाणून घ्या: इंटरनेटवर AI बद्दल अनेक सोपे लेख आणि व्हिडिओ उपलब्ध आहेत. ते पहा.
- तुमच्या आजूबाजूला AI शोधा: तुम्ही रोज वापरत असलेल्या मोबाईल ॲप्समध्ये, गेम्समध्ये AI कुठे आहे, ते शोधण्याचा प्रयत्न करा.
- कला आणि तंत्रज्ञानाचा संगम: तुम्हाला आवडणाऱ्या कोणत्याही विषयात (उदा. चित्रकला, संगीत, कथा) तंत्रज्ञानाचा वापर कसा करता येईल, याचा विचार करा.
- प्रश्न विचारा: तुमच्या शिक्षकांना किंवा पालकांना AI आणि विज्ञानाबद्दल प्रश्न विचारायला अजिबात घाबरू नका.
सोर्बोन युनिव्हर्सिटीचा हा नवा उपक्रम दाखवून देतो की तंत्रज्ञान आपल्याला केवळ रोजच्या कामांमध्येच मदत करत नाही, तर आपल्या संस्कृतीचा आणि इतिहासाचा अभ्यास करण्यासाठीही नवीन दरवाजे उघडत आहे. यातूनच अनेक मुलांना विज्ञानाकडे आकर्षित होण्याची आणि भविष्यात नाविन्यपूर्ण काम करण्याची प्रेरणा मिळेल, अशी आशा आहे!
Un nouveau programme d’IA en humanités numériques offre une compréhension approfondie de Delacroix
एआयने बातम्या दिल्या आहेत.
Google Gemini मधून प्रतिसाद मिळवण्यासाठी खालील प्रश्न वापरण्यात आला:
2025-02-13 13:08 ला, Sorbonne University ने ‘Un nouveau programme d’IA en humanités numériques offre une compréhension approfondie de Delacroix’ प्रकाशित केले. कृपया संबंधित माहितीसह, मुले आणि विद्यार्थ्यांना समजेल अशा सोप्या भाषेत एक सविस्तर लेख लिहा, ज्यामुळे अधिक मुलांना विज्ञानात रुची घेण्यासाठी प्रोत्साहन मिळेल. कृपया मराठीमध्येच लेख द्या.