घरीच त्वचेच्या कर्करोगाची (Melanoma) तपासणी: युनिव्हर्सिटी ऑफ मिशिगनच्या संशोधनातून नवी आशा
प्रस्तावना
त्वचेचा कर्करोग, विशेषतः मेलानोमा (Melanoma), हा जगभरातील एक गंभीर आरोग्य प्रश्न आहे. वेळेवर निदान आणि उपचार झाल्यास यावर मात करणे शक्य आहे. तथापि, नियमित तपासणीसाठी त्वचाविज्ञानाकडे जाणे अनेकांसाठी सोयीचे नसते. या पार्श्वभूमीवर, युनिव्हर्सिटी ऑफ मिशिगनने (University of Michigan) केलेल्या एका नवीन संशोधनातून एक आशेचा किरण दिसला आहे. या संशोधनामुळे आता घरीच त्वचेच्या कर्करोगाची, विशेषतः मेलानोमाची, प्राथमिक तपासणी करणे शक्य होणार आहे. दि. २८ जुलै २०२५ रोजी दुपारी १४:२७ वाजता युनिव्हर्सिटी ऑफ मिशिगनने याबद्दल माहिती दिली आहे.
संशोधनाचा उद्देश आणि पद्धत
या संशोधनाचा मुख्य उद्देश हा एक असा सोपा आणि प्रभावी मार्ग शोधणे हा आहे, ज्याद्वारे लोक आपल्या त्वचेतील बदलांवर लक्ष ठेवू शकतील आणि संभाव्य मेलानोमाचे लवकर निदान करू शकतील. युनिव्हर्सिटी ऑफ मिशिगनच्या शास्त्रज्ञांनी एक खास ‘स्किन पॅच टेस्ट’ (Skin Patch Test) विकसित केली आहे. या पॅचमध्ये असे घटक समाविष्ट आहेत, जे त्वचेतील कर्करोगाच्या पेशींच्या उपस्थितीवर विशिष्ट प्रकारे प्रतिक्रिया देतात.
या पॅचच्या मदतीने, व्यक्ती आपल्या त्वचेवरील एखाद्या विशिष्ट भागावर (उदा. ज्या ठिकाणी त्वचेत बदल जाणवत आहे) हा पॅच लावू शकतो. काही काळानंतर, पॅच काढल्यावर, त्वचेतील काही विशिष्ट प्रथिने किंवा रेणू (molecules) यांच्याशी पॅचची रासायनिक क्रिया होऊन रंगात बदल होतो. हा बदल रक्ताच्या तपासणीसारखाच असतो, परंतु तो घरीच, सोप्या पद्धतीने करता येतो.
मेलानोमा आणि त्याचे धोके
मेलानोमा हा त्वचेच्या कर्करोगाचा एक प्रकार आहे, जो त्वचेच्या रंगद्रव्य पेशींमध्ये (melanocytes) तयार होतो. सूर्यप्रकाशामुळे (विशेषतः अतिनील किरणे – UV rays) होणारे नुकसान हे मेलानोमाचे प्रमुख कारण मानले जाते. अंगावरील तीळ (mole) किंवा त्वचेतील इतर डागांमध्ये होणारे बदल हे मेलानोमाचे सुरुवातीचे लक्षण असू शकते. जर सुरुवातीलाच मेलानोमाचे निदान झाले, तर त्यावर यशस्वी उपचार होण्याची शक्यता खूप जास्त असते. मात्र, निदान उशीर झाल्यास हा कर्करोग शरीराच्या इतर भागांमध्ये पसरण्याचा धोका असतो, ज्यामुळे उपचार अधिक कठीण होतात.
‘स्किन पॅच टेस्ट’चे फायदे
- सुलभता: ही चाचणी घरीच, आपल्या सोयीनुसार करता येते. यासाठी विशेष उपकरणांची किंवा लॅबमध्ये जाण्याची आवश्यकता नाही.
- लवकर निदान: त्वचेतील लहान बदलांचीही लगेच तपासणी करता येते, ज्यामुळे कर्करोगाचे प्राथमिक अवस्थेतच निदान होण्याची शक्यता वाढते.
- जागरूकता: या पॅचच्या वापरामुळे लोक आपल्या त्वचेच्या आरोग्याबाबत अधिक जागरूक होतील.
- खर्चात बचत: नियमित त्वचाविज्ञानाच्या भेटी आणि तपासण्यांच्या तुलनेत ही चाचणी किफायतशीर ठरू शकते.
- विस्तृत वापर: भविष्यात ही चाचणी केवळ मेलानोमासाठीच नव्हे, तर त्वचेच्या इतर समस्यांसाठीही वापरली जाऊ शकते.
पुढील वाटचाल आणि अपेक्षा
युनिव्हर्सिटी ऑफ मिशिगनच्या या संशोधनाचे निष्कर्ष अत्यंत आशादायक आहेत. सध्या या पॅचची चाचणी प्रयोगशाळेत आणि काही निवडक लोकांवर सुरू आहे. पुढील काही वर्षांत, ही चाचणी अधिक व्यापक प्रमाणात उपलब्ध होण्याची शक्यता आहे. यामुळे, मेलानोमा आणि इतर त्वचेच्या कर्करोगांचे लवकर निदान होऊन, उपचारांची यशस्वीता वाढण्यास मदत होईल.
निष्कर्ष
युनिव्हर्सिटी ऑफ मिशिगनने विकसित केलेली ही ‘स्किन पॅच टेस्ट’ त्वचेच्या कर्करोगाच्या निदानामध्ये एक मैलाचा दगड ठरू शकते. यामुळे लोकांना आपल्या आरोग्याची काळजी घेणे अधिक सोपे होईल आणि मेलानोमासारख्या गंभीर आजारांविरुद्ध लढण्यासाठी एक नवीन शस्त्र मिळेल. २८ जुलै २०२५ रोजी जाहीर झालेली ही माहिती, सर्वसामान्यांसाठी आरोग्यसेवेमध्ये एक सकारात्मक बदल घडवणारी ठरेल, अशी अपेक्षा आहे.
At-home melanoma testing with skin patch test
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
‘At-home melanoma testing with skin patch test’ University of Michigan द्वारे 2025-07-28 14:27 वाजता प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख नम्र भाषेत लिहा. कृपया मराठीत फक्त लेखासह उत्तर द्या.