उन्हाळ्यातील स्लश (Slush) पेयांबाबत चेतावणी: लहान मुलांसाठी ग्लिसरॉल (Glycerol) असलेले स्लश आइस्ड ड्रिंक्स असुरक्षित
प्रस्तावना:
युनायटेड किंगडम फूड स्टँडर्ड्स एजन्सी (UK Food Standards Agency) ने १५ जुलै २०२५ रोजी सकाळी ०८:५७ वाजता एक महत्त्वाची चेतावणी जारी केली आहे. उन्हाळ्यात विशेषतः मुलांमध्ये लोकप्रिय असलेल्या ‘स्लश आइस्ड ड्रिंक्स’ (Slush Ice Drinks) मध्ये वापरल्या जाणाऱ्या ग्लिसरॉल (Glycerol) या घटकाबाबत ही चेतावणी आहे. लहान मुलांच्या आरोग्यासाठी हा घटक अत्यंत संवेदनशील असून, विशेषतः ७ वर्षांखालील मुलांसाठी तो पूर्णपणे असुरक्षित आहे, तर ७ ते १० वयोगटातील मुलांसाठी त्याचे सेवन मर्यादित ठेवणे आवश्यक आहे. हा लेख या चेतावणीमागील कारणे, ग्लिसरॉलचे दुष्परिणाम आणि पालकांनी घ्यावयाची काळजी याबद्दल सविस्तर माहिती देतो.
ग्लिसरॉल म्हणजे काय आणि त्याचे कार्य:
ग्लिसरॉल, ज्याला ग्लिसरीन (Glycerine) असेही म्हणतात, हा एक गोड, रंगहीन आणि गंधहीन द्रव पदार्थ आहे. याचा उपयोग अन्न उद्योगात विविध कारणांसाठी केला जातो. स्लश आइस्ड ड्रिंक्समध्ये, ग्लिसरॉलचा उपयोग खालील कारणांसाठी केला जातो:
- गोडवा आणण्यासाठी: हा एक गोडवा आणणारा घटक आहे, ज्यामुळे पेयाची चव सुधारते.
- थंडपणा टिकवण्यासाठी: हे पेय गोठू न देता योग्य तापमानावर ठेवण्यास मदत करते, ज्यामुळे स्लशची विशिष्ट जाडसर (slushy) स्थिती टिकून राहते.
- टेक्स्चर सुधारण्यासाठी: हे पेयाला एक विशिष्ट टेक्स्चर (texture) किंवा जाडसरपणा देते.
लहान मुलांसाठी ग्लिसरॉलचे धोके:
UK Food Standards Agency च्या अहवालानुसार, लहान मुलांच्या शरीराची रचना आणि चयापचय (metabolism) प्रौढांपेक्षा वेगळे असते. त्यामुळे त्यांच्यावर ग्लिसरॉलचे दुष्परिणाम अधिक गंभीर असू शकतात.
-
७ वर्षांखालील मुलांसाठी: या वयोगटातील मुलांचे शरीर ग्लिसरॉलवर प्रक्रिया करण्यास किंवा ते शरीराबाहेर टाकण्यास सक्षम नसते. जास्त प्रमाणात सेवन केल्यास, ग्लिसरॉल शरीरात जमा होऊ शकते आणि खालील समस्या उद्भवू शकतात:
- रक्तातील साखरेची पातळी कमी होणे (Hypoglycaemia): ग्लिसरॉल रक्तातील साखरेची पातळी अनियंत्रित करू शकते, ज्यामुळे चक्कर येणे, अशक्तपणा, डोकेदुखी आणि उलट्या यांसारखी लक्षणे दिसू शकतात.
- अल्कोहोलसारखे परिणाम: जास्त प्रमाणात ग्लिसरॉलचे सेवन केल्यास, ते अल्कोहोलप्रमाणे शरीरावर परिणाम करू शकते, ज्यामुळे मळमळ, उलट्या, डोकेदुखी, गोंधळ आणि शरीरात पाण्याची कमतरता (dehydration) जाणवू शकते.
- इतर आरोग्य समस्या: गंभीर प्रकरणांमध्ये, यामुळे मुलांच्या मज्जासंस्थेवर (nervous system) आणि किडनीवरही परिणाम होऊ शकतो.
-
७ ते १० वयोगटातील मुलांसाठी: जरी हे वय गट ७ वर्षांखालील मुलांइतके संवेदनशील नसले तरी, त्यांच्यासाठीही ग्लिसरॉलचे जास्त सेवन हानीकारक ठरू शकते. त्यामुळे, या वयोगटातील मुलांसाठी स्लश ड्रिंक्सचे सेवन मर्यादित ठेवणे अत्यंत आवश्यक आहे.
पालकांसाठी मार्गदर्शक सूचना:
UK Food Standards Agency ने पालकांना आणि अन्न विक्रेत्यांना खालील सूचनांचे पालन करण्याचे आवाहन केले आहे:
- ७ वर्षांखालील मुलांना स्लश ड्रिंक्स देऊ नका: हा सर्वात महत्त्वाचा नियम आहे. या वयोगटातील मुलांचे आरोग्य सुरक्षित ठेवण्यासाठी त्यांना कोणत्याही प्रकारची ग्लिसरॉलयुक्त स्लश पेये देऊ नयेत.
- ७ ते १० वयोगटातील मुलांसाठी सेवन मर्यादित करा: या वयोगटातील मुलांना स्लश पेये दिली तरी, ती अधूनमधून आणि कमी प्रमाणात द्यावीत.
- घटक तपासा: कोणतेही पेय खरेदी करण्यापूर्वी त्यातील घटक (ingredients) काळजीपूर्वक वाचावेत. ग्लिसरॉल (E422) घटक उपस्थित असल्यास, ते लहान मुलांसाठी टाळावे.
- जागरूक रहा: आपल्या मुलांना आणि त्यांच्या मित्रांना या धोक्यांबद्दल माहिती द्यावी.
- पर्यायी पेये निवडा: उन्हाळ्यात मुलांसाठी पाणी, फळांचे रस (शर्करा कमी असलेले) किंवा घरगुती पद्धतीने बनवलेले सरबत यांसारखी आरोग्यदायी पेये निवडावीत.
निष्कर्ष:
उन्हाळ्याच्या दिवसात स्लश आइस्ड ड्रिंक्स मुलांसाठी खूप आकर्षक वाटत असले तरी, त्यातील ग्लिसरॉल या घटकामुळे त्यांच्या आरोग्याला धोका निर्माण होऊ शकतो. UK Food Standards Agency ची ही चेतावणी पालकांसाठी एक महत्त्वाची आठवण आहे की त्यांनी मुलांच्या आहाराबाबत अधिक जागरूक असावे. लहान मुलांचे आरोग्य जपणे ही आपली सर्वांची जबाबदारी आहे. त्यामुळे, योग्य माहिती घेऊन आणि खबरदारीचे उपाय योजून आपण आपल्या मुलांना या संभाव्य धोक्यांपासून सुरक्षित ठेवू शकतो.
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
‘Summer slush warning: Glycerol in slush ice drinks unsafe for children under 7 and should be limited for children aged 7 to 10’ UK Food Standards Agency द्वारे 2025-07-15 08:57 वाजता प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख नम्र भाषेत लिहा. कृपया मराठीत फक्त लेखासह उत्तर द्या.