ईव्ही (EV) बॅटरी डेटा सेंटरसाठी उपयुक्त: अमेरिकेची GM आणि रेडवुडची नवी भागीदारी
प्रस्तावना:
आजच्या तंत्रज्ञानाच्या युगात, डेटा सेंटरची भूमिका अत्यंत महत्त्वाची आहे. सर्व माहिती, सर्व व्यवहार, सर्व संवाद या डेटा सेंटरमध्ये साठवले जातात. या डेटा सेंटरला २४ तास अखंड वीजपुरवठा आवश्यक असतो. यासाठी मोठ्या प्रमाणात ऊर्जा लागते आणि या ऊर्जेच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी अनेकदा पारंपरिक ऊर्जा स्रोतांवर अवलंबून राहावे लागते, ज्यामुळे पर्यावरणावरही परिणाम होतो. मात्र, आता एक नवी आणि पर्यावरणपूरक योजना समोर आली आहे. अमेरिकेतील जनरल मोटर्स (GM) आणि रेडवुड मटेरियल्स (Redwood Materials) या दोन कंपन्यांनी एक महत्त्वपूर्ण करार केला आहे. या करारानुसार, ईव्ही (इलेक्ट्रिक वाहन) बॅटरी वापरानंतर डेटा सेंटरसाठी ऊर्जेचा स्रोत म्हणून वापरल्या जातील. जपानच्या JETRO (Japan External Trade Organization) या संस्थेने २४ जुलै २०२५ रोजी याबद्दलची माहिती प्रसिद्ध केली आहे.
करार काय आहे?
जनरल मोटर्स (GM) ही एक अग्रगण्य ऑटोमोबाईल उत्पादक कंपनी आहे, जी इलेक्ट्रिक वाहनांच्या (EV) निर्मितीमध्ये मोठी गुंतवणूक करत आहे. जेव्हा ईव्हीची बॅटरी तिचे निर्धारित आयुष्य पूर्ण करते, तेव्हा ती ईव्हीसाठी वापरण्यास योग्य राहत नाही. मात्र, या बॅटरीमध्ये अजूनही बरीच ऊर्जा शिल्लक असते. याच बॅटरीचा पुनर्वापर करण्याचा GM आणि रेडवुड मटेरियल्सने विचार केला आहे.
रेडवुड मटेरियल्स ही कंपनी बॅटरीच्या पुनर्वापर (recycling) आणि पुनरुज्जीवनामध्ये (revitalization) विशेषत्वाने काम करते. या नवीन करारानुसार, GM कडून वापरलेल्या ईव्ही बॅटरी रेडवुड मटेरियल्सला मिळतील. रेडवुड मटेरियल्स या बॅटरींची तपासणी करेल आणि ज्या बॅटरी अजूनही कार्यक्षम आहेत, त्यांचा डेटा सेंटरसाठी ‘सेकंड-लाईफ’ (second-life) बॅटरी म्हणून वापर केला जाईल.
डेटा सेंटरसाठी बॅटरीचा उपयोग कसा होईल?
डेटा सेंटरला सतत वीजपुरवठ्याची गरज असते. वीजपुरवठ्यात अचानक खंड पडल्यास डेटाचे मोठे नुकसान होऊ शकते. त्यामुळे, डेटा सेंटरमध्ये बॅकअप पॉवर (backup power) म्हणून मोठ्या बॅटरी सिस्टमचा वापर केला जातो. या बॅटरी ईव्ही बॅटरीचे आयुष्य संपल्यानंतरही डेटा सेंटरसाठी एक विश्वासार्ह आणि पर्यावरणपूरक पर्याय ठरू शकतात.
- ऊर्जा साठवणूक (Energy Storage): या बॅटरी सौर ऊर्जा किंवा पवन ऊर्जा यांसारख्या अपारंपरिक ऊर्जा स्रोतांपासून मिळवलेली अतिरिक्त ऊर्जा साठवण्यासाठी वापरल्या जाऊ शकतात. जेव्हा या स्रोतांकडून वीज उपलब्ध नसते, तेव्हा ही साठवलेली ऊर्जा वापरली जाईल.
- वीज पुरवठ्यात स्थिरता (Grid Stability): डेटा सेंटरला अखंडित वीज पुरवठा सुनिश्चित करण्यासाठी या बॅटरींचा वापर केला जाईल. वीज ग्रिडमध्ये काही समस्या आल्यास, या बॅटरी त्वरित ऊर्जा पुरवून डेटा सेंटरचे कामकाज सुरळीत ठेवतील.
- पर्यावरणाची काळजी (Environmental Benefit): ईव्ही बॅटरीचे आयुष्य संपल्यावर अनेकदा त्या फेकून दिल्या जातात, ज्यामुळे पर्यावरणाची हानी होते. परंतु, या नवीन प्रक्रियेमुळे या बॅटरीचा पुनर्वापर होईल. यामुळे कचरा कमी होईल आणि नैसर्गिक संसाधनांची बचत होईल. तसेच, नवीन बॅटरी बनवण्यासाठी लागणारी ऊर्जा आणि संसाधनेही वाचतील.
- आर्थिक फायदा (Economic Benefit): ईव्ही बॅटरीचा पुनर्वापर करून डेटा सेंटरसाठी स्वस्त आणि कार्यक्षम ऊर्जा साठवणूक प्रणाली उपलब्ध होईल. तसेच, बॅटरी रिसायकल करणाऱ्या कंपन्यांसाठीही हा एक मोठा व्यवसाय ठरेल.
या भागीदारीचे महत्त्व:
- भविष्यातील तंत्रज्ञान (Future Technology): ईव्ही बॅटरीचा ‘सेकंड-लाईफ’ वापर हा भविष्यातील एक महत्त्वाचा भाग ठरू शकतो. इलेक्ट्रिक वाहनांची संख्या वाढत असल्याने, वापरलेल्या बॅटरीचा प्रभावीपणे पुनर्वापर करणे हे एक मोठे आव्हान आहे. GM आणि रेडवुड मटेरियल्सची ही भागीदारी या आव्हानाला सामोरे जाण्याचा एक मार्ग दाखवते.
- टिकाऊपणा (Sustainability): ही भागीदारी टिकाऊ ऊर्जा आणि तंत्रज्ञानाच्या दिशेने एक मोठे पाऊल आहे. यामुळे कार्बन उत्सर्जन कमी होण्यास मदत होईल आणि आपण अधिक हरित भविष्याकडे वाटचाल करू शकू.
- नवनिर्मिती (Innovation): हा करार तंत्रज्ञानाच्या नवनिर्मितीचे एक उत्तम उदाहरण आहे. दोन वेगवेगळ्या उद्योगांतील (ऑटोमोबाईल आणि डेटा सेंटर) कंपन्या एकत्र येऊन एका नवीन समस्येवर तोडगा काढत आहेत.
निष्कर्ष:
जनरल मोटर्स (GM) आणि रेडवुड मटेरियल्सची ही भागीदारी केवळ दोन कंपन्यांमधील करार नाही, तर हे भविष्यवेधी धोरणाचे प्रतीक आहे. ईव्ही बॅटरीचा डेटा सेंटरसारख्या महत्त्वाच्या पायाभूत सुविधांसाठी वापर करणे, हा तंत्रज्ञान आणि पर्यावरणाच्या दृष्टीने एक महत्त्वाचा बदल आहे. यामुळे ईव्ही उद्योगाला चालना मिळेल, डेटा सेंटर्स अधिक कार्यक्षम होतील आणि पर्यावरणाचे संरक्षणही साधले जाईल. JETRO सारख्या संस्थांनी यावर प्रकाश टाकल्यामुळे, अशा प्रकारच्या पर्यावरणपूरक आणि नाविन्यपूर्ण योजनांना प्रोत्साहन मिळेल अशी आशा आहे.
EVバッテリーをデータセンター用蓄電池に転用、米GMとレッドウッドが提携
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-07-24 01:25 वाजता, ‘EVバッテリーをデータセンター用蓄電池に転用、米GMとレッドウッドが提携’ 日本貿易振興機構 नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा. कृपया मराठीत उत्तर द्या.