भविष्यातील स्मार्ट गॅझेट्स: MIT च्या नवीन 3D चिप्सची जादू!,Massachusetts Institute of Technology

भविष्यातील स्मार्ट गॅझेट्स: MIT च्या नवीन 3D चिप्सची जादू!

कल्पना करा, एक असा कॉम्प्युटर जो एवढा छोटा असेल की तो तुमच्या बोटावर बसेल, पण तरीही तो तुमच्या वर्तमान कॉम्प्युटरपेक्षा हजारो पटीने वेगवान आणि जास्त कामं करणारा असेल! इतकंच नाही, तर तो खूप कमी वीज वापरेल, त्यामुळे बॅटरी जास्त काळ टिकेल. हे एखाद्या जादूच्या दुनियेसारखं वाटतंय ना? पण MIT (Massachusetts Institute of Technology) या प्रसिद्ध विद्यापीठातील शास्त्रज्ञांनी या कल्पनेला प्रत्यक्षात आणण्यासाठी एक मोठं पाऊल उचललं आहे.

MIT ची नवी शोध: 3D चिप्स!

MIT ने १८ जून २०२५ रोजी एक खूपच खास बातमी दिली आहे. त्यांनी नवीन प्रकारच्या चिप्स (Chips) तयार केल्या आहेत, ज्यांना ‘3D चिप्स’ म्हणतात. ‘चिप’ म्हणजे काय? सोप्या भाषेत सांगायचं तर, चिप हा आपल्या मोबाईल, कॉम्प्युटर, टॅबलेट अशा सर्व इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांचा मेंदू असतो. या चिप्समध्ये खूप बारीक रेषा असतात, ज्या माहितीला इकडून तिकडे पाठवतात आणि आपल्या उपकरणांना काम करायला मदत करतात.

सध्याच्या चिप्स आणि 3D चिप्समध्ये काय फरक आहे?

आतापर्यंत आपण ज्या चिप्स वापरतो, त्या साधारणपणे सपाट (flat) असतात, म्हणजे एकाच थरामध्ये (layer) बनवलेल्या असतात. जणू काही एका पानावर लिहिलेल्या गोष्टी. पण MIT च्या शास्त्रज्ञांनी या चिप्सना एकावर एक रचून 3D म्हणजेच त्रिमितीय (three-dimensional) बनवलं आहे. जणू काही एकावर एक अनेक पानं ठेवून एक जाड पुस्तक बनवलं आहे.

हे 3D चिप्स एवढे खास का आहेत?

1. वेग: सुपरफास्ट!

   • ज्याप्रमाणे एका इमारतीत वेगवेगळ्या मजल्यांवर जाण्यासाठी लिफ्ट वापरली जाते, तसंच या 3D चिप्समध्ये माहिती एका थरातून दुसऱ्या थरात खूप लवकर पोहोचते.
   • सोप्या भाषेत सांगायचं तर, जर वर्तमान चिप्स माहिती पोहोचवायला एका रस्त्याने जात असतील, तर 3D चिप्स माहितीला एकाच वेळी अनेक रस्त्यांवरून पाठवू शकतात. यामुळे कॉम्प्युटर किंवा मोबाईलची गती खूप वाढते.
   • कल्पना करा, तुम्ही गेम खेळत असाल किंवा एखादा मोठा व्हिडिओ बघत असाल, तर हे 3D चिप्समुळे ते काम एकदम स्मूथ (smooth) होईल, थांबणार नाही.

2. ऊर्जा बचत: कमी वीज, जास्त काम!

   • जेव्हा चिप्स वेगवान काम करतात, तेव्हा त्या जास्त वीज वापरतात. पण MIT च्या 3D चिप्समध्ये एक खास गोष्ट आहे. माहिती एका थरातून दुसऱ्या थरात लवकर पोहोचत असल्यामुळे, चिप्सना जास्त वेळ काम करावं लागत नाही.
   • यामुळे वीज कमी लागते. म्हणजे तुमचा मोबाईल किंवा लॅपटॉपची बॅटरी जास्त काळ टिकेल. मुलांसाठी तर ही खूप चांगली बातमी आहे, कारण ते अभ्यास करताना किंवा गेम खेळताना मोबाईल बंद पडण्याची चिंता राहणार नाही.

3. छोटे पण पॉवरफुल: आकाराने छोटे, कामात मोठे!

   • एकावर एक थर रचल्यामुळे, ही 3D चिप्स आकारात छोटी राहतात, पण त्यांचं काम खूप मोठं असतं.
   • यामुळे भविष्यात आपण अजून छोटे आणि स्मार्ट गॅझेट्स बनवू शकतो. जसे की, खूपच लहान रोबोट्स, जे आपल्याला घरकामात मदत करू शकतील, किंवा खूप प्रगत (advanced) मेडिकल उपकरणं, जी शरीरात जाऊन आजार शोधून काढू शकतील.

हे तंत्रज्ञान कसं काम करतं?

शास्त्रज्ञ या 3D चिप्स बनवण्यासाठी ‘व्हर्टिकल इंटिग्रेशन’ (Vertical Integration) नावाच्या पद्धतीचा वापर करतात. याचा अर्थ ते चिप्सचे छोटे छोटे भाग एकावर एक व्यवस्थित रचतात आणि त्यांना जोडतात. जणू काही LEGO चे ब्लॉक्स एकावर एक जोडून एक मोठी बिल्डिंग बनवणे.

भविष्यातील शक्यता:

MIT च्या या शोधाने इलेक्ट्रॉनिक्स उद्योगात एक क्रांती घडण्याची शक्यता आहे.

• स्मार्टफोन आणि कॉम्प्युटर: हे अजून वेगवान आणि जास्त काळ चालणारे बनतील.
• कृत्रिम बुद्धिमत्ता (Artificial Intelligence – AI): AI ला खूप वेगवान कॉम्प्युटिंग पॉवर लागते. या 3D चिप्समुळे AI अधिक शक्तिशाली बनेल आणि ती अजून चांगली कामं करू शकेल, जसे की गाड्या स्वतः चालवणे किंवा रोगांवर नवीन औषधं शोधणे.
• व्हर्च्युअल रिॲलिटी (VR) आणि ऑगमेंटेड रिॲलिटी (AR): हे तंत्रज्ञान अजून जास्त वास्तववादी (realistic) आणि मनोरंजक बनेल.

तुम्ही काय करू शकता?

MIT च्या शास्त्रज्ञांनी हे मोठं काम केलं आहे, पण विज्ञानात रुची घेणं आणि नवीन गोष्टी शिकणं हे तुमचं काम आहे.

• प्रश्न विचारा: तुम्हाला हे 3D चिप्स कसं काम करतं, याबद्दल अधिक जाणून घ्यायचं असेल, तर नक्की प्रश्न विचारा.
• वाचन करा: विज्ञानाशी संबंधित सोपी पुस्तकं किंवा लेख वाचा.
• प्रयोग करा: घरी असलेले छोटे इलेक्ट्रॉनिक खेळणी बघून ती कशी काम करतात, याचा अंदाज घ्या.
• अभ्यास करा: गणित आणि विज्ञान या विषयांवर लक्ष केंद्रित करा. कारण भविष्यातले शास्त्रज्ञ तुम्हीच आहात!

MIT च्या या नवीन 3D चिप्समुळे आपलं भविष्य नक्कीच खूप जास्त स्मार्ट आणि सोपं होणार आहे. त्यामुळे, विज्ञानाच्या या जगात तुम्हीही सहभागी व्हा आणि भविष्याला आकार द्या!

New 3D chips could make electronics faster and more energy-efficient

एआयने बातम्या दिल्या आहेत.

Google Gemini मधून प्रतिसाद मिळवण्यासाठी खालील प्रश्न वापरण्यात आला:

2025-06-18 04:00 ला, Massachusetts Institute of Technology ने ‘New 3D chips could make electronics faster and more energy-efficient’ प्रकाशित केले. कृपया संबंधित माहितीसह, मुले आणि विद्यार्थ्यांना समजेल अशा सोप्या भाषेत एक सविस्तर लेख लिहा, ज्यामुळे अधिक मुलांना विज्ञानात रुची घेण्यासाठी प्रोत्साहन मिळेल. कृपया मराठीमध्येच लेख द्या.