एआय (AI) च्या मदतीने जुन्या चित्रांना नवजीवन!
MIT च्या संशोधकांनी आणले जादूचे तंत्रज्ञान!
कल्पना करा, तुमच्याकडे एक खूप जुनं, मौल्यवान चित्र आहे. पण काळानुसार ते खराब झालं आहे, त्यावरचे रंग फिके पडले आहेत किंवा काही ठिकाणी ते फाटले आहे. आता अशा चित्रांना पुन्हा जिवंत करण्यासाठी तुम्हाला खूप मेहनत करावी लागणार नाही, कारण मॅसॅच्युसेट्स इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (MIT) मधील शास्त्रज्ञांनी एक भन्नाट गोष्ट शोधून काढली आहे! त्यांनी एक असं तंत्रज्ञान तयार केलं आहे, जे कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा (Artificial Intelligence – AI) वापर करून खराब झालेल्या चित्रांना अगदी काही तासांतच ठीक करू शकतं.
हे तंत्रज्ञान आहे तरी काय?
MIT च्या शास्त्रज्ञांनी एक खास ‘एआय-जनरेटेड मास्क’ (AI-generated mask) तयार केला आहे. हा मास्क म्हणजे जणू काही चित्रासाठी एक अदृश्य मदतनीस! हे तंत्रज्ञान कसं काम करतं, हे आपण सोप्या भाषेत समजून घेऊया.
-
चित्र स्कॅन करणे: सगळ्यात आधी, खराब झालेल्या चित्राला एका खास मशीनने स्कॅन केलं जातं. जसं आपण मोबाईलने फोटो काढतो, तसंच हे स्कॅनिंग असतं, पण हे चित्राचे खूप बारीक बारीक तपशील टिपतं.
-
एआय (AI) चे काम: आता इथे खरी जादू सुरू होते! MIT ने तयार केलेला AI (ज्याला आपण ‘कृत्रिम बुद्धिमत्ता’ किंवा ‘हुशार कॉम्प्युटर’ म्हणू शकतो) या स्कॅन केलेल्या चित्राचा अभ्यास करतो. हा AI खूप हुशार असतो. तो चित्राचे मूळ रंग, बारीक रेषा आणि पोत (texture) ओळखू शकतो. जणू काही तो चित्रकारासारखा विचार करतो!
-
‘मास्क’ तयार करणे: AI चित्रातील जे भाग खराब झाले आहेत, ते शोधून काढतो. मग तो काय करतो, की त्या खराब झालेल्या भागांवर लावण्यासाठी एक ‘डिजिटल मास्क’ (digital mask) तयार करतो. हा मास्क चित्राच्या मूळ स्वरूपासारखाच असतो. AI हा मास्क तयार करताना चित्राच्या न खराब झालेल्या भागांचा अभ्यास करतो आणि त्यावरून खराब झालेल्या भागांना कसे रंगवायचे, हे ठरवतो.
-
पुनर्स्थापित करणे: एकदा हा AI-निर्मित मास्क तयार झाला की, तो चित्रावर लागू केला जातो. हे काम विशेष उपकरणांच्या मदतीने केलं जातं. हे उपकरणं AI ने सांगितल्याप्रमाणे त्या खराब झालेल्या भागांवर अगदी अचूकपणे नवीन रंग भरतात किंवा दुरुस्ती करतात. हे सगळं इतकं अचूक असतं की, चित्राला नवीन जीवदान मिळाल्यासारखं वाटतं!
हे तंत्रज्ञान का खास आहे?
- वेळेची बचत: पूर्वी जुनी चित्रं दुरुस्त करण्यासाठी खूप वेळ लागायचा, कित्येक महिने किंवा वर्षंही लागू शकत होती. पण या AI तंत्रज्ञानामुळे हे काम आता फक्त काही तासांतच होऊ शकतं. म्हणजे, तुम्ही सकाळी चित्र दुरुस्त करायला दिलं, तर संध्याकाळपर्यंत ते नवंकोरं होऊन तुमच्या हातात येऊ शकतं!
- अचूकता: AI खूप बारीक तपशील ओळखू शकतो. त्यामुळे चित्रातील रंग मूळ रंगांसारखेच कसे असावेत, रेषा कशा असाव्यात, हे तो अगदी अचूकपणे ठरवू शकतो. यामुळे चित्राला धक्का न लागता, ते जसं मूळ होतं, तसंच दिसतं.
- कलाकृतींचे जतन: जगात अनेक जुनी, ऐतिहासिक आणि मौल्यवान चित्रं आहेत, जी हळूहळू खराब होत चालली आहेत. हे तंत्रज्ञान अशा कलाकृतींना वाचवण्यासाठी खूप मदत करू शकतं. म्हणजे, आपली जुनी संस्कृती आणि कला यांचा वारसा आपण भविष्यातील पिढ्यांसाठी जपून ठेवू शकतो.
मुलांसाठी विज्ञानाची गंमत!
मित्रांनो, हे तंत्रज्ञान म्हणजे विज्ञान आणि कला यांचा एक सुंदर संगम आहे. AI हा कॉम्प्युटरचा एक असा भाग आहे, जो माणसांप्रमाणे विचार करू शकतो, शिकू शकतो आणि नवनवीन गोष्टी तयार करू शकतो. या तंत्रज्ञानामुळे आपल्याला कळतं की, विज्ञान किती अद्भुत आहे!
तुम्ही विचार करा, तुम्ही कॉम्प्युटरला चित्र दुरुस्त करायला शिकवू शकता, किंवा कॉम्प्युटरला चित्रकार बनवू शकता! हे सगळं खूप रोमांचक आहे, नाही का?
MIT च्या या संशोधनामुळे जुनी चित्रं वाचवण्यासाठी एक नवी आणि सोपी वाट मिळाली आहे. भविष्यात कदाचित तुम्हीही असेच तंत्रज्ञान शोधून काढाल, जे अजून बऱ्याच गोष्टी सोप्या करेल. त्यामुळे विज्ञानाची पुस्तकं वाचा, नवनवीन गोष्टी शिकत राहा आणि भविष्यातील संशोधनासाठी तयार व्हा! विज्ञानात खूप मोठी गंमत दडलेली आहे, फक्त ती शोधून काढायची आहे!
Have a damaged painting? Restore it in just hours with an AI-generated “mask”
एआयने बातम्या दिल्या आहेत.
Google Gemini मधून प्रतिसाद मिळवण्यासाठी खालील प्रश्न वापरण्यात आला:
2025-06-11 15:00 ला, Massachusetts Institute of Technology ने ‘Have a damaged painting? Restore it in just hours with an AI-generated “mask”’ प्रकाशित केले. कृपया संबंधित माहितीसह, मुले आणि विद्यार्थ्यांना समजेल अशा सोप्या भाषेत एक सविस्तर लेख लिहा, ज्यामुळे अधिक मुलांना विज्ञानात रुची घेण्यासाठी प्रोत्साहन मिळेल. कृपया मराठीमध्येच लेख द्या.