समुद्राच्या खोल गर्तेतले ‘स्मार्ट’ मित्र: AI मुळे पाण्याखालील विमानांचे नवे जग!
MIT (Massachusetts Institute of Technology) मधून एक खास बातमी – 9 जुलै 2025 ला दुपारी 8:35 वाजता!
तुम्ही कधी विचार केला आहे का की समुद्राच्या तळाशी काय चालले असेल? तिथे खूप सारे रहस्य आहेत, जे आपल्याला अजूनही पूर्णपणे माहित नाहीत. पण आता, आपल्या ‘स्मार्ट’ तंत्रज्ञानामुळे, आपण त्या रहस्यांचा उलगडा करू शकतो! MIT नावाच्या एका मोठ्या विद्यापीठाने एक नवीन शोध लावला आहे, ज्यामुळे पाण्याखाली जाणारे ‘विमान’ (Gliders) आता अजून हुशार झाले आहेत.
हे ‘पाण्याखालील विमान’ (Underwater Glider) म्हणजे काय?
कल्पना करा की आपल्याकडे एक लहानसे, लांबट यंत्र आहे, जे समुद्राच्या पाण्यात तरंगू शकते. हे विमान स्वतःहून पाण्याच्या आत जाते, वर येते आणि खूप लांबचा प्रवास करू शकते. हे विमान पाण्याखालील हवामानाचा अभ्यास करते, जसे की पाणी किती गरम किंवा थंड आहे, त्यात किती मीठ आहे, आणि तिथे कोणते छोटे जीव राहतात. हे सगळे जाणून घेणे खूप महत्त्वाचे आहे, कारण त्याचा परिणाम आपल्या हवामानावर आणि समुद्रातील जीवनावर होतो.
AI म्हणजे काय? AI या ‘विमानांना’ हुशार कसे बनवते?
AI म्हणजे ‘Artificial Intelligence’ (कृत्रिम बुद्धिमत्ता). सोप्या भाषेत सांगायचे तर, AI म्हणजे संगणकाला माणसांप्रमाणे विचार करायला शिकवणे. जसे तुम्ही अभ्यास करून हुशार बनता, तसेच AI मुळे संगणकही शिकतो आणि चांगले निर्णय घेऊ शकतो.
या MIT च्या शोधामध्ये, AI चा वापर या पाण्याखालील विमानांना अधिक ‘स्मार्ट’ बनवण्यासाठी केला आहे. पूर्वी ही विमाने एका विशिष्ट मार्गानेच प्रवास करत असत. पण आता AI मुळे, हे विमान स्वतःच ठरवू शकते की कुठे जायचे, कोणते नवीन मार्ग शोधायचे आणि समुद्रातील बदलत्या परिस्थितीनुसार स्वतःला कसे बदलायचे.
हे नवीन AI तंत्रज्ञान काय करते?
-
स्वतःहून शिकते: जसे तुम्ही शाळेत नवीन गोष्टी शिकता, तसेच हे AI शिकते. हे विमान समुद्रातील माहिती गोळा करते आणि त्या माहितीवरून शिकते की पुढे काय करायचे.
-
उत्तम नियोजन करते: पूर्वी ठरवलेल्या मार्गावर जाण्याऐवजी, AI मुळे हे विमान समुद्रातील पाण्याच्या प्रवाहांचा अभ्यास करून स्वतःचा सर्वोत्तम मार्ग निवडू शकते. याचा अर्थ ते कमी वेळेत जास्त माहिती गोळा करू शकते.
-
धोके टाळते: समुद्रात कधीकधी धोकादायक परिस्थिती असू शकते, जसे की जोरदार प्रवाह किंवा इतर अडथळे. AI हे धोके ओळखायला शिकते आणि त्यापासून स्वतःला वाचवते.
-
जास्त दिवस काम करते: AI मुळे हे विमान अधिक कार्यक्षमतेने (efficiently) काम करते. याचा अर्थ ते कमी ऊर्जा वापरून जास्त दिवस समुद्रात फिरू शकते आणि अधिक माहिती गोळा करू शकते.
मुलांसाठी आणि विद्यार्थ्यांसाठी हे का महत्त्वाचे आहे?
- समुद्रातील रहस्ये उलगडणार: AI मुळे आपण समुद्राच्या खोल तळाशी काय आहे, हे अधिक चांगल्या प्रकारे समजू शकू. तिथे कोणती नवीन जीवनशैली आहे, हे कळेल.
- पर्यावरणाचे रक्षण: AI चा वापर करून आपण समुद्राचे प्रदूषण कसे कमी करायचे, मासेमारी कशी सुरक्षित ठेवायची, हे शिकू शकतो.
- विज्ञानाची आवड वाढेल: हे शोध दाखवतात की विज्ञान किती रोमांचक आहे! AI आणि समुद्राचे ज्ञान एकत्र आल्याने नवीन संधी निर्माण होत आहेत.
- नवीन नोकऱ्या: असे तंत्रज्ञान विकसित करण्यासाठी आणि वापरण्यासाठी भविष्यात अनेक नवीन नोकऱ्या निर्माण होतील, जसे की AI शास्त्रज्ञ, रोबोटिक्स इंजिनियर.
तुम्ही काय करू शकता?
तुम्ही जर विज्ञानात, विशेषतः रोबोटिक्स किंवा AI मध्ये रुची ठेवत असाल, तर ही तुमच्यासाठी खूप चांगली बातमी आहे! तुम्ही याबद्दल अधिक वाचू शकता, शाळांमध्ये रोबोटिक्स क्लबमध्ये सामील होऊ शकता किंवा विज्ञानाचे प्रयोग करू शकता.
MIT चा हा शोध दाखवतो की AI मुळे आपण आपल्या जगाला, विशेषतः आपल्या महासागरांना, अधिक चांगल्या प्रकारे समजू शकतो आणि त्यांचे रक्षण करू शकतो. भविष्यात हे ‘स्मार्ट’ पाण्याखालील मित्र आपल्याला समुद्राचे आणखी कोणते नवीन रहस्ये सांगतील, हे पाहणे खूप उत्सुकतेचे ठरेल!
AI shapes autonomous underwater “gliders”
एआयने बातम्या दिल्या आहेत.
Google Gemini मधून प्रतिसाद मिळवण्यासाठी खालील प्रश्न वापरण्यात आला:
2025-07-09 20:35 ला, Massachusetts Institute of Technology ने ‘AI shapes autonomous underwater “gliders”’ प्रकाशित केले. कृपया संबंधित माहितीसह, मुले आणि विद्यार्थ्यांना समजेल अशा सोप्या भाषेत एक सविस्तर लेख लिहा, ज्यामुळे अधिक मुलांना विज्ञानात रुची घेण्यासाठी प्रोत्साहन मिळेल. कृपया मराठीमध्येच लेख द्या.