व्हाईट हाऊसने ‘एक्सेप्टेड सर्व्हिस’मध्ये ‘शेड्युल जी’ (Schedule G) ची निर्मिती केली
प्रस्तावना:
१७ जुलै २०२५ रोजी, अमेरिकेच्या व्हाईट हाऊसने एका महत्त्वपूर्ण प्रशासकीय निर्णयाद्वारे ‘एक्सेप्टेड सर्व्हिस’ (Excepted Service) मध्ये ‘शेड्युल जी’ (Schedule G) ची निर्मिती केली आहे. हा निर्णय फेडरल कर्मचाऱ्यांच्या नियुक्ती आणि व्यवस्थापनामध्ये महत्त्वपूर्ण बदल घडवून आणणारा आहे. या लेखात आपण या नवीन ‘शेड्युल जी’ च्या उद्देशांविषयी, त्याच्या वैशिष्ट्यांविषयी आणि त्याचा संभाव्य परिणामांविषयी सविस्तर माहिती घेऊया.
‘एक्सेप्टेड सर्व्हिस’ म्हणजे काय?
अमेरिकेतील फेडरल सरकारमध्ये कर्मचाऱ्यांची भरती आणि सेवा मुख्यत्वे ‘मेरिट सिस्टम’ (Merit System) अंतर्गत केली जाते. याला ‘कॉम्पिटिटिव्ह सर्व्हिस’ (Competitive Service) म्हणतात, जिथे गुणवत्ता, योग्यता आणि परीक्षा यांच्या आधारावर निवड केली जाते. मात्र, काही विशिष्ट पदांसाठी किंवा कार्यांसाठी, या पारंपारिक पद्धतीपेक्षा वेगळ्या दृष्टिकोनाची आवश्यकता भासते. अशा पदांना ‘एक्सेप्टेड सर्व्हिस’ मध्ये ठेवले जाते. या प्रकारच्या सेवेमध्ये निवड प्रक्रिया आणि नियम ‘कॉम्पिटिटिव्ह सर्व्हिस’ पेक्षा वेगळे असू शकतात, जेणेकरून विशिष्ट गरजा पूर्ण करता येतील.
‘शेड्युल जी’ ची निर्मिती: उद्देश आणि उद्दिष्ट्ये
व्हाईट हाऊसने ‘शेड्युल जी’ ची निर्मिती विशिष्ट सरकारी धोरणे आणि प्राधान्यक्रम अधिक प्रभावीपणे राबवण्यासाठी केली आहे. या नवीन शेड्युलचा मुख्य उद्देश हा आहे की:
- धोरणात्मक लवचिकता (Policy Flexibility): प्रशासनाला बदलत्या गरजांनुसार आणि नवीन धोरणांनुसार कर्मचाऱ्यांची नियुक्ती करण्याची अधिक लवचिकता मिळेल.
- विशेष कौशल्ये आणि अनुभव (Special Skills and Experience): काही विशिष्ट कार्यांसाठी आवश्यक असलेली विशेष कौशल्ये आणि अनुभव असलेल्या व्यक्तींना जलद गतीने आणि प्रभावीपणे नियुक्त करता येईल.
- कार्यक्षमतेत वाढ (Increased Efficiency): सरकारच्या विविध विभागांमध्ये, विशेषतः धोरण निर्मिती आणि अंमलबजावणीच्या ठिकाणी, कार्यक्षमतेत वाढ करणे.
- नेतृत्व विकास (Leadership Development): प्रशासकीय नेतृत्वाला अधिक बळकट करण्यासाठी आणि धोरणात्मक भूमिकेसाठी योग्य व्यक्तींची निवड सुलभ करण्यासाठी.
‘शेड्युल जी’ ची प्रमुख वैशिष्ट्ये:
‘शेड्युल जी’ अंतर्गत येणाऱ्या पदांसाठी खालील प्रमुख वैशिष्ट्ये असू शकतात:
- विशेष नियुक्त्या (Special Appointments): या शेड्युल अंतर्गत येणाऱ्या कर्मचाऱ्यांची नियुक्ती ही पारंपारिक स्पर्धात्मक परीक्षांऐवजी इतर पद्धतीने केली जाऊ शकते, जी पदाच्या गरजेनुसार ठरवली जाईल.
- पदांचे स्वरूप (Nature of Positions): ही पदे प्रामुख्याने धोरण निर्मिती, धोरण विश्लेषण, धोरण अंमलबजावणी आणि प्रशासकीय नेतृत्वाशी संबंधित असू शकतात.
- कार्यकालीन लवचिकता (Flexibility in Tenure): काही पदांसाठी कर्मचाऱ्यांचा कार्यकाळ विशिष्ट प्रकल्पांवर किंवा धोरणांच्या कालावधीवर आधारित असू शकतो, ज्यामुळे प्रशासनाला आवश्यकतेनुसार बदल करता येतील.
- मूल्यांकन पद्धती (Evaluation Methods): कर्मचाऱ्यांचे मूल्यांकन त्यांच्या कामाच्या परिणामांवर, धोरणात्मक योगदानावर आणि नेतृत्वाची क्षमता यावर आधारित असू शकते.
संभाव्य परिणाम:
‘शेड्युल जी’ च्या निर्मितीमुळे फेडरल प्रशासनात काही महत्त्वपूर्ण बदल अपेक्षित आहेत:
- जलद नियुक्ती प्रक्रिया: ज्या पदांवर तातडीने विशेष कौशल्यांची गरज आहे, तिथे नियुक्ती प्रक्रिया अधिक वेगाने पार पडू शकेल.
- धोरणात्मक उद्दिष्टांची पूर्तता: प्रशासकीय नेतृत्वाला धोरणात्मक उद्दिष्ट्ये साध्य करण्यासाठी अधिक सक्षम आणि लवचिक मनुष्यबळ उपलब्ध होईल.
- कर्मचारी व्यवस्थापनातील बदल: फेडरल कर्मचाऱ्यांच्या सेवा-शर्ती आणि व्यवस्थापनामध्ये काही बदल अपेक्षित आहेत, ज्याचा परिणाम सध्याच्या कर्मचाऱ्यांवर आणि नवीन नियुक्त्यांवर होऊ शकतो.
- गुणवत्ता आणि कार्यक्षमतेवर भर: या शेड्युलचा अंतिम उद्देश हा प्रशासकीय कामांची गुणवत्ता आणि कार्यक्षमता वाढवणे हा आहे.
निष्कर्ष:
व्हाईट हाऊसने ‘एक्सेप्टेड सर्व्हिस’ मध्ये ‘शेड्युल जी’ ची निर्मिती करणे हा फेडरल प्रशासनाला अधिक आधुनिक, लवचिक आणि प्रभावी बनवण्याच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. यामुळे सरकारला बदलत्या काळानुसार आणि राष्ट्रीय गरजांनुसार अधिक चांगल्या प्रकारे प्रतिसाद देणे शक्य होईल. या नवीन नियमावलीच्या अंमलबजावणीचे आणि त्याच्या परिणामांचे बारकाईने निरीक्षण करणे आवश्यक राहील.
Creating Schedule G in the Excepted Service
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
‘Creating Schedule G in the Excepted Service’ The White House द्वारे 2025-07-17 22:14 वाजता प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख नम्र भाषेत लिहा. कृपया मराठीत फक्त लेखासह उत्तर द्या.