अमेरिकेचे चीनवर मोठे पाऊल: चीनच्या ग्राफाइटवर अँटी-डंपिंग आणि सब्सिडी विरोधी शुल्क
नवी दिल्ली: अमेरिकेच्या वाणिज्य विभागाने (U.S. Department of Commerce) चीनमधून आयात होणाऱ्या ग्राफाइट (graphite) उत्पादनांवर अँटी-डंपिंग (anti-dumping) आणि सब्सिडी विरोधी (countervailing) शुल्क लावण्याचा निर्णय घेतला आहे. जपानच्या जे.ई.टी.आर.ओ. (JETRO) संस्थेने २२ जुलै २०२५ रोजी प्रसिद्ध केलेल्या वृत्तानुसार, या निर्णयामुळे आंतरराष्ट्रीय व्यापारात चीनच्या उत्पादनांना मोठा धक्का बसण्याची शक्यता आहे.
हे शुल्क का लावले जात आहेत?
-
अँटी-डंपिंग शुल्क: जेव्हा एखादा देश आपल्या उत्पादनांची किंमत जागतिक बाजारात अत्यंत कमी ठेवतो, जेणेकरून इतर देशांतील उद्योगांना नुकसान होईल, तेव्हा त्या देशावर अँटी-डंपिंग शुल्क लावले जाते. याला ‘डंपिंग’ म्हणतात. अमेरिकेच्या मते, चीन आपल्या ग्राफाइट उत्पादनांची विक्री वाजवीपेक्षा कमी किमतीत करत आहे, ज्यामुळे अमेरिकेतील स्थानिक उद्योगांना फटका बसतो.
-
सबसिडी विरोधी (काऊंटरवेलिंग) शुल्क: जेव्हा एखादा देश आपल्या उद्योगांना आर्थिक मदत (सबसिडी) देतो, ज्यामुळे त्यांना आंतरराष्ट्रीय बाजारात अवाजवी फायदा मिळतो, तेव्हा त्यावर सबसिडी विरोधी शुल्क लावले जाते. अमेरिकेच्या मते, चीन सरकार आपल्या ग्राफाइट उत्पादकांना विविध प्रकारची आर्थिक मदत देत आहे, ज्यामुळे त्यांना जागतिक स्तरावर स्पर्धा करणे सोपे जाते, पण इतर देशांसाठी हे अन्यायकारक आहे.
या निर्णयाचे परिणाम काय असतील?
- चीनसाठी व्यावसायिक अडथळा: चीनमधून अमेरिकेत येणाऱ्या ग्राफाइट उत्पादनांच्या किमती वाढतील. यामुळे चिनी कंपन्यांसाठी अमेरिकेचे बाजारपेठ मिळवणे कठीण होईल.
- अमेरिकेतील उद्योगांना चालना: या शुल्कांमुळे अमेरिकेतील ग्राफाइट उत्पादकांना दिलासा मिळेल. स्वस्त चिनी मालाशी स्पर्धा करणे त्यांच्यासाठी सोपे होईल आणि ते आपल्या उत्पादनात वाढ करू शकतील.
- इतर देशांवर परिणाम: जपानसारखे देश जे चीनकडून ग्राफाइट आयात करतात किंवा चीनशी या उत्पादनात स्पर्धा करतात, त्यांच्या व्यापारावरही या निर्णयाचे परिणाम होऊ शकतात. अमेरिका आणि चीनमधील हे शुल्क इतर देशांनाही असेच पाऊल उचलण्यास प्रवृत्त करू शकतात.
- ग्राहकांसाठी किंमत वाढ: सुरुवातीला, या शुल्कांमुळे अमेरिकेतील ग्राफाइट उत्पादनांच्या किमती वाढू शकतात, ज्यामुळे इलेक्ट्रॉनिक्स, बॅटरी आणि ऑटोमोटिव्ह उद्योगांसारख्या क्षेत्रांतील ग्राहकांवर भार येऊ शकतो.
- जागतिक व्यापार संबंधांवर परिणाम: अमेरिकेचे हे पाऊल अमेरिका आणि चीनमधील व्यापार संबंधांमधील तणाव आणखी वाढवू शकते.
ग्राफाइटचे महत्त्व काय आहे?
ग्राफाइट एक अत्यंत महत्त्वाचे औद्योगिक खनिज आहे. त्याचा उपयोग अनेक महत्त्वाच्या उद्योगांमध्ये होतो, जसे की:
- बॅटरी निर्मिती: इलेक्ट्रिक वाहनांच्या (EVs) बॅटरीमध्ये वापरले जाणारे लिथियम-आयन बॅटरीचा एक महत्त्वाचा घटक म्हणजे ग्राफाइट.
- इलेक्ट्रॉनिक्स: संगणक, स्मार्टफोन आणि इतर इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांमध्येही ग्राफाइटचा वापर होतो.
- ऑटोमोटिव्ह उद्योग: गाड्यांचे पार्ट्स, ब्रेक पॅड आणि इंजिन ऑइलमध्ये याचा वापर होतो.
- मेटलर्जी: उच्च तापमानावर धातू प्रक्रिया आणि मिश्रधातू बनवण्यासाठी.
- इंधन पेशी (Fuel Cells): ऊर्जा निर्मितीसाठी.
पुढील काय?
अमेरिकेच्या वाणिज्य विभागाने हे शुल्क ‘तात्पुरते’ (preliminary) जाहीर केले आहेत. याचा अर्थ असा की, यावर पुढील सुनावणी आणि चर्चा होईल. जर अंतिम निर्णय याच दिशेने राहिला, तर या शुल्कांची अंमलबजावणी केली जाईल. या प्रकरणावर आंतरराष्ट्रीय स्तरावर लक्ष ठेवले जात आहे, कारण ग्राफाइट हा जागतिक अर्थव्यवस्थेसाठी एक महत्त्वाचा कच्चा माल आहे.
米商務省、中国原産の黒鉛にアンチダンピング・補助金相殺関税の仮決定
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-07-22 06:20 वाजता, ‘米商務省、中国原産の黒鉛にアンチダンピング・補助金相殺関税の仮決定’ 日本貿易振興機構 नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा. कृपया मराठीत उत्तर द्या.