स्टॅनफोर्डच्या न्यूरोबायोलॉजिस्टच्या मेंदू विकासावरील संशोधनातून अल्झायमरवर तोडगा निघण्याची आशा
स्टॅनफोर्ड विद्यापीठ, जुलै १०, २०२५: स्टॅनफोर्ड विद्यापीठातील प्रसिद्ध न्यूरोबायोलॉजिस्ट डॉ. कार्ला शाट्झ यांच्या मेंदूच्या विकासावरील संशोधनाने अल्झायमर रोगाच्या उपचारात नवीन मार्ग प्रशस्त केला आहे. त्यांच्या अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की, मेंदूच्या सुरुवातीच्या विकासादरम्यान तयार होणाऱ्या विशिष्ट पेशींचे जाळे, हे प्रौढ वयातील मेंदूच्या आरोग्यासाठी आणि अल्झायमरसारख्या रोगांना प्रतिबंध करण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
संशोधनाचा गाभा:
डॉ. शाट्झ आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांनी मेंदूच्या विकासाच्या नाजूक प्रक्रियेवर लक्ष केंद्रित केले आहे. त्यांच्या मते, मेंदूच्या विकासाच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात, विशिष्ट न्यूरल सर्किट्स (Neural Circuits) तयार होतात. या सर्किट्सची योग्य जुळवाजुळव मेंदूच्या कार्यासाठी अत्यंत आवश्यक असते. अल्झायमर रोगात, या न्यूरल सर्किट्समध्ये बिघाड होतो, ज्यामुळे स्मरणशक्ती कमी होणे, विचार प्रक्रियेत अडथळे येणे आणि इतर संज्ञानात्मक समस्या उद्भवतात.
मेंदूच्या विकासातील महत्त्व:
डॉ. शाट्झ यांच्या संशोधनातून असे उलगडले आहे की, जन्मापूर्वी आणि जन्मानंतरच्या सुरुवातीच्या काळात मेंदूतील पेशींमधील संवाद (Cellular Communication) हा मेंदूच्या विकासाचा कणा आहे. या पेशी एकमेकांशी कशा संवाद साधतात आणि कशा प्रकारे ‘कनेक्शन्स’ तयार करतात, यावर मेंदूचे पुढील आयुष्य अवलंबून असते. त्यांच्या अभ्यासाने विशिष्ट ‘नेटवर्क’ (Network) कशा तयार होतात आणि अल्झायमरसारख्या रोगात या नेटवर्कमध्ये काय बिघाड होतो, हे स्पष्ट केले आहे.
अल्झायमरवरील उपचारांसाठी नवीन दिशा:
या संशोधनाचा सर्वात महत्त्वाचा पैलू म्हणजे, अल्झायमर रोगाला प्रतिबंध करण्यासाठी किंवा त्यावर उपचार करण्यासाठी मेंदूच्या विकासाच्या सुरुवातीच्या टप्प्यांकडे लक्ष देणे. डॉ. शाट्झ यांच्या मते, जर आपण मेंदूच्या विकासाच्या या संवेदनशील टप्प्यात हस्तक्षेप करू शकलो, तर अल्झायमरचा धोका कमी करता येईल. उदाहरणार्थ, मेंदूच्या विकासादरम्यान चुकीच्या पद्धतीने तयार झालेल्या किंवा बिघडलेल्या पेशींच्या जाळ्यांना दुरुस्त करण्याचे तंत्रज्ञान विकसित केल्यास, अल्झायमरच्या वाढीला आळा घालता येईल.
पुढील वाटचाल:
सध्या, डॉ. शाट्झ आणि त्यांची टीम मेंदूच्या विकासाच्या विशिष्ट मार्गांना लक्ष्य करून नवीन औषधे किंवा थेरपी विकसित करण्यावर काम करत आहे. या उपचारांचा उद्देश मेंदूतील पेशींमधील संवाद सुधारणे आणि अल्झायमरमुळे होणारे नुकसान कमी करणे हा आहे.
निष्कर्ष:
डॉ. कार्ला शाट्झ यांच्या या महत्त्वपूर्ण संशोधनामुळे अल्झायमर रोगावर तोडगा काढण्याच्या दिशेने एक मोठी आशा निर्माण झाली आहे. मेंदूच्या विकासाच्या सुरुवातीच्या टप्प्यांवर लक्ष केंद्रित करून, भविष्यात अल्झायमरसारख्या दुर्धर आजारांवर प्रभावी उपचार उपलब्ध होऊ शकतील, अशी अपेक्षा आहे. स्टॅनफोर्ड विद्यापीठाने या संशोधनाला दिलेले प्रोत्साहन आणि डॉ. शाट्झ यांचे अथक प्रयत्न हे वैद्यकीय क्षेत्रासाठी निश्चितच अभिमानास्पद आहेत.
Stanford neurobiologist’s research on brain development paves the way for Alzheimer’s solutions
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
‘Stanford neurobiologist’s research on brain development paves the way for Alzheimer’s solutions’ Stanford University द्वारे 2025-07-10 00:00 वाजता प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख नम्र भाषेत लिहा. कृपया मराठीत फक्त लेखासह उत्तर द्या.