नवीन वैज्ञानिक वर्षाचा आराखडा: युक्ती आणि संशोधनाची नवी दिशा!
१४ जुलै २०२५, सायंकाळी ४ वाजून १७ मिनिटे: हंगेरियन ॲकॅडमी ऑफ सायन्सेसने एक खूपच महत्त्वाची घोषणा केली आहे – ‘२०२६ चे युरोपियन रिसर्च कौन्सिल (ERC) वर्क प्रोग्राम’ प्रकाशित झाले आहे! या वर्क प्रोग्राममध्ये, येत्या वर्षात युरोपमधील शास्त्रज्ञ कोणत्या अद्भुत गोष्टींवर संशोधन करणार आहेत, याचा तपशीलवार नकाशा असतो. सोप्या भाषेत सांगायचे तर, हे शास्त्रज्ञांसाठी एक ‘ग्लॅड-टू-गिव्ह’ (Glad to give) किंवा ‘कसे पुढे जायचे’ याचे मार्गदर्शन आहे.
तर, हा ERC म्हणजे काय?
ERC ही एक अशी संस्था आहे जी युरोपमधील सर्वोत्तम वैज्ञानिकांना शोधते आणि त्यांना त्यांच्या आवडीच्या आणि जगाला उपयोगी पडणाऱ्या कल्पनांवर काम करण्यासाठी पैसे (अनुदान) देते. जणू काही ही संस्था वैज्ञानिकांसाठी एक ‘कल्पनांना पंख देणारी’ संस्था आहे!
‘वर्क प्रोग्राम’ म्हणजे काय?
वर्क प्रोग्राम म्हणजे येत्या वर्षात ERC कोणत्या विषयांना महत्त्व देणार आहे, कोणत्या प्रकारच्या संशोधनाला प्रोत्साहन देणार आहे, आणि संशोधकांना अर्ज कसा करायचा याबद्दलची माहिती. हे जणू काही नवीन खेळांसाठीचे नियम आणि मार्गदर्शक तत्त्वे आहेत.
या वर्षीच्या वर्क प्रोग्राममध्ये काय खास आहे?
२०२६ च्या वर्क प्रोग्राममध्ये ‘युक्ती’ (Strategy) या शब्दावर खूप भर दिला आहे. याचा अर्थ, शास्त्रज्ञ केवळ नवनवीन गोष्टी शोधणार नाहीत, तर त्या कशा प्रकारे जगासाठी उपयुक्त ठरू शकतील, याचाही विचार करतील.
मुले आणि विद्यार्थ्यांना हे का महत्त्वाचे आहे?
कल्पना करा, तुम्ही एखादा नवीन खेळ तयार करत आहात. तुम्हाला काय नियम असतील, खेळात काय करायचे आहे, आणि जिंकण्यासाठी काय करावे लागेल, हे सर्व आधीच माहित असले पाहिजे. तसेच, शास्त्रज्ञांनाही त्यांचे संशोधन कोणत्या दिशेने करायचे आहे, हे वर्क प्रोग्राममधून कळते.
- नवीन कल्पनांना चालना: हे वर्क प्रोग्राम विद्यार्थ्यांना आणि मुलांना नवीन कल्पनांवर विचार करण्यासाठी प्रोत्साहित करते. जसे की, ‘मी अवकाशयात्री बनून मंगळावर कसे जाऊ शकेन?’, ‘पाणी वाचवण्यासाठी मी काय नवीन शोध लावू शकेन?’, किंवा ‘मला आजारी असलेल्या लोकांना मदत करण्यासाठी नवीन औषध कसे बनवता येईल?’
- भविष्याचा वेध: हे प्रोग्राम आपल्याला भविष्यात काय अद्भुत गोष्टी घडणार आहेत, याची झलक दाखवते. कदाचित येणाऱ्या वर्षात आपण अशा गोष्टींवर संशोधन पाहू, ज्या आज आपल्याला शक्य वाटत नाहीत.
- विज्ञानाची आवड निर्माण करणे: जेव्हा मुलांना समजते की विज्ञान फक्त पुस्तकातले धडे नाही, तर ते जगाला अधिक चांगले बनवण्यासाठी एक शक्तिशाली साधन आहे, तेव्हा त्यांना विज्ञानात अधिक रुची निर्माण होते. ERC च्या या प्रयत्नांमुळे अनेक तरुण वैज्ञानिकांना प्रोत्साहन मिळेल, जे भविष्यात आपल्या समस्यांवर उपाय शोधतील.
या वर्षीच्या वर्क प्रोग्राममधील काही महत्त्वाचे मुद्दे (सोप्या भाषेत):
- ‘सर्वात नाविन्यपूर्ण’ विचारांना प्राधान्य: ERC अशा कल्पनांना मदत करेल, ज्या खूपच नवीन आणि धाडसी आहेत. जणू काही ‘जगाला हदरवून टाकणारे’ विचार!
- ‘इतर विषयांना एकत्र आणणे’ (Interdisciplinary approach): याचा अर्थ, एकाच समस्येवर वेगवेगळ्या विषयांचे शास्त्रज्ञ एकत्र येऊन काम करतील. जसे की, डॉक्टर आणि कम्प्युटर इंजिनिअर मिळून रोगांवर उपाय शोधतील.
- ‘सर्वोत्तम वैज्ञानिकांना संधी’: जगातील कोणत्याही देशातील सर्वोत्तम वैज्ञानिकांना अर्ज करण्याची संधी मिळेल, ज्यामुळे संशोधनाची गुणवत्ता वाढेल.
तुम्ही काय करू शकता?
जर तुम्हाला विज्ञानात रस असेल, तर या वर्क प्रोग्रामबद्दल अधिक माहिती मिळवण्याचा प्रयत्न करा. तुमच्या शिक्षकांना विचारा, इंटरनेटवर शोधा. नवनवीन गोष्टी शिका आणि स्वतःच्या कल्पनांना पंख द्या. कारण, आजचा छोटा वैज्ञानिक उद्याचे मोठे शोधक बनू शकतो!
ERC चा हा नवीन वर्क प्रोग्राम म्हणजे विज्ञानाच्या जगात एक नवीन पहाट आहे, जी अनेक नवीन आणि रोमांचक शोधांना जन्म देईल. चला तर मग, या वैज्ञानिक क्रांतीचा भाग बनूया!
Megjelent a 2026. évi ERC Munkaprogram
एआयने बातम्या दिल्या आहेत.
Google Gemini मधून प्रतिसाद मिळवण्यासाठी खालील प्रश्न वापरण्यात आला:
2025-07-14 16:17 ला, Hungarian Academy of Sciences ने ‘Megjelent a 2026. évi ERC Munkaprogram’ प्रकाशित केले. कृपया संबंधित माहितीसह, मुले आणि विद्यार्थ्यांना समजेल अशा सोप्या भाषेत एक सविस्तर लेख लिहा, ज्यामुळे अधिक मुलांना विज्ञानात रुची घेण्यासाठी प्रोत्साहन मिळेल. कृपया मराठीमध्येच लेख द्या.