कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) आणि नोकरीतील उत्पादकता: स्टॅनफोर्ड विद्यापीठाचा दृष्टिकोन
स्टॅनफोर्ड विद्यापीठाने ११ जुलै २०२५ रोजी एक महत्त्वपूर्ण लेख प्रकाशित केला आहे, ज्यामध्ये कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) आपल्या दैनंदिन जीवनातील सामान्य नोकऱ्यांमध्ये क्रांती घडवून आणू शकते आणि उत्पादकता वाढवू शकते, असे म्हटले आहे. या लेखाचा उद्देश हा आहे की AI केवळ कामाची गती वाढवत नाही, तर कामाच्या गुणवत्तेतही घट न करता सुधारणा करू शकते.
AI चे कामातील योगदान:
- वेळेची बचत: AI अनेक पुनरावृत्तीची (repetitive) आणि वेळखाऊ कामे स्वयंचलित (automate) करू शकते. यामुळे कर्मचाऱ्यांना अधिक महत्त्वाच्या आणि सर्जनशील कामांवर लक्ष केंद्रित करण्यासाठी वेळ मिळतो.
- कार्यक्षमतेत वाढ: AI डेटाचे विश्लेषण (data analysis) अधिक वेगाने आणि अचूकपणे करू शकते. यामुळे निर्णय घेण्याची प्रक्रिया सुलभ होते आणि त्रुटी कमी होतात.
- नवीन संधी: AI च्या वापरामुळे नवीन नोकऱ्यांची निर्मिती होण्याची शक्यता आहे. AI प्रणाली विकसित करणे, त्यांची देखभाल करणे आणि त्यांचे व्यवस्थापन करणे यासाठी कुशल मनुष्यबळाची आवश्यकता भासेल.
- गुणवत्तेत सुधारणा: AI मानवी चुका कमी करण्यास मदत करते, ज्यामुळे कामाची गुणवत्ता वाढते. उदाहरणार्थ, वैद्यकीय क्षेत्रात AI रोगाचे निदान (diagnosis) करण्यात मदत करू शकते, ज्यामुळे अचूकता वाढते.
कोणत्या नोकऱ्यांवर परिणाम होईल?
लेखात नमूद केल्यानुसार, AI खालील सामान्य नोकऱ्यांमध्ये उत्पादकता वाढवू शकते:
- ग्राहक सेवा: AI-आधारित चॅटबॉट्स (chatbots) ग्राहकांच्या प्रश्नांची त्वरित उत्तरे देऊ शकतात, ज्यामुळे ग्राहक सेवा अधिक कार्यक्षम बनते.
- डेटा एंट्री: AI मोठ्या प्रमाणात डेटा स्वयंचलितपणे प्रविष्ट (input) करू शकते, ज्यामुळे मानवी श्रम वाचतात.
- लेखापरीक्षण (Accounting) आणि वित्त (Finance): AI जटिल आर्थिक अहवाल (financial reports) तयार करण्यात आणि आर्थिक विश्लेषणात (financial analysis) मदत करू शकते.
- लेखन (Writing) आणि संपादन (Editing): AI मजकूर निर्मिती (text generation) आणि व्याकरणाच्या चुका सुधारण्यात मदत करू शकते.
- प्रोग्रामिंग (Programming): AI कोड लिहिण्यात आणि त्रुटी शोधण्यात (debugging) प्रोग्रामरना मदत करू शकते.
गुणवत्ता टिकवून ठेवण्याचे आव्हान:
AI मुळे उत्पादकता वाढवताना गुणवत्तेशी तडजोड न करणे हे एक महत्त्वाचे आव्हान आहे. AI प्रणाली मानवी पर्यवेक्षणाशिवाय (human supervision) काम करत नाहीत, त्यामुळे अंतिम निर्णय आणि जबाबदारी मानवावरच राहते. AI एक साधन म्हणून वापरले पाहिजे, जे मानवी कौशल्यांना (human skills) पूरक ठरेल.
निष्कर्ष:
स्टॅनफोर्ड विद्यापीठाच्या या लेखातून स्पष्ट होते की AI तंत्रज्ञान नोकरीच्या बाजारपेठेत मोठे बदल घडवून आणण्यास सज्ज आहे. योग्य नियोजन आणि अंमलबजावणी केल्यास, AI सामान्य नोकऱ्यांमध्ये उत्पादकता वाढवून, कामाचा दर्जा सुधारून आणि नवीन संधी निर्माण करून आपल्या सर्वांसाठी फायदेशीर ठरू शकते. हे तंत्रज्ञान केवळ काम सोपेच करणार नाही, तर ते अधिक प्रभावीपणे आणि कार्यक्षमतेने पूर्ण करण्यासही मदत करेल.
AI could make these common jobs more productive without sacrificing quality
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
‘AI could make these common jobs more productive without sacrificing quality’ Stanford University द्वारे 2025-07-11 00:00 वाजता प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख नम्र भाषेत लिहा. कृपया मराठीत फक्त लेखासह उत्तर द्या.