
विज्ञान आणि वाळू: सीएसआयआरचे एक खास आवाहन!
नमस्कार मित्रांनो! आज आपण एका खूपच रंजक गोष्टीबद्दल बोलणार आहोत. आपल्या देशातील वैज्ञानिक संशोधन करणारी एक मोठी संस्था आहे, जिचं नाव आहे सीएसआयआर (Council for Scientific and Industrial Research). ही संस्था नवनवीन शोध लावण्यासाठी आणि आपल्या देशाच्या प्रगतीसाठी खूप महत्त्वाचं काम करते.
सीएसआयआरची एक खूप मोठी जागा आहे, जी ‘पाडेफोंटेइन कॅम्पस’ म्हणून ओळखली जाते. जणू काही हे विज्ञान शिकण्यासाठी आणि प्रयोग करण्यासाठी एक मोठं मैदान आहे! या मैदानावर अनेक वैज्ञानिक प्रयोग चालतात, नवीन गोष्टी शोधल्या जातात.
सीएसआयआरला काय हवंय? वाळू! पण कोणती वाळू?
आता गंमत म्हणजे, या सीएसआयआरच्या पाडेफोंटेइन कॅम्पसला काहीतरी विशेष कामासाठी वाळूची गरज आहे. पण ही काही आपण खेळायला वापरतो ती साधी वाळू नाहीये. या वाळूला ‘COLTO G2 ग्रॅन्युलर सँड’ असं काहीसं खास नाव आहे.
तुम्ही विचाराल, वाळूचा विज्ञानाशी काय संबंध? तर मित्रानो, विज्ञान म्हणजे फक्त प्रयोगशाळेत टेस्ट ट्यूबमध्ये काहीतरी मिसळणं एवढंच नसतं. विज्ञान आपल्या आजूबाजूला सगळीकडे असतं. जसं की, आपण जे रस्ते पाहतो, ज्या इमारती पाहतो, त्या बनवण्यासाठी अनेकदा अशा विशेष वाळूचा वापर होतो. ही वाळू कशा प्रकारे वापरली जाते, ती किती मजबूत आहे, ती किती टिकाऊ आहे, हे सर्व विज्ञानाचेच भाग आहेत.
सीएसआयआर अशा खास वाळूचा पुरवठा करणार्यांना एक ‘कोटेशनची मागणी’ (Request for Quotation – RFQ) पाठवली आहे. याचा अर्थ असा की, जे लोक ही विशेष वाळू सीएसआयआरला पुरवू शकतील, त्यांनी सीएसआयआरला सांगावं की ते किती रुपयांमध्ये आणि कशी पुरवू शकतील.
हे कधीपर्यंत चालणार आहे?
सीएसआयआरला ही वाळू तीन वर्षांसाठी लागणार आहे. म्हणजे इतक्या मोठ्या कालावधीसाठी त्यांना या वाळूचा नियमित पुरवठा हवा आहे.
यात तुमच्यासाठी काय खास आहे?
तुम्ही लहान आहात, तुम्ही अजून शाळेत शिकताय. पण हे जाणून घेणं खूप महत्त्वाचं आहे की, आपल्या आजूबाजूला काय चाललं आहे. सीएसआयआरसारख्या संस्था कशा प्रकारे काम करतात, त्यांना काय गरजा असतात, यातून तुम्हाला विज्ञान किती वेगवेगळ्या स्वरूपात वापरलं जातं हे कळेल.
जेव्हा तुम्ही मोठे व्हाल, तेव्हा कदाचित तुम्हीसुद्धा सीएसआयआरमध्ये काम कराल. कदाचित तुम्ही अशा वाळूचा अभ्यास कराल की ती आणखी मजबूत कशी बनवता येईल, किंवा तिचा उपयोग आणखी कुठे करता येईल. किंवा तुम्ही या वाळूचा उपयोग करून काही नवीनच शोध लावाल!
विज्ञान म्हणजे फक्त पुस्तके वाचणे नाही!
सीएसआयआरने वाळू मागवली आहे, हे वाचून तुम्हाला कदाचित वाटेल की यात विज्ञानाचा काय संबंध. पण विचार करा, ही वाळू कशासाठी वापरली जाणार आहे? कदाचित ती एखाद्या नवीन प्रकारच्या रस्त्यासाठी वापरली जाईल, जी जास्त टिकाऊ असेल. किंवा कदाचित ती कोणत्याही वैज्ञानिक उपकरणाचा भाग असेल, ज्याला मजबूत आधाराची गरज आहे.
हे सर्व गोष्टी विज्ञानाचाच भाग आहेत. आपण ज्या गोष्टींचा रोज वापर करतो, त्या कशा बनतात, कशा काम करतात, यामागे विज्ञान असतं. सीएसआयआर हेच विज्ञान आपल्यासाठी सोपं आणि समजण्यासारखं करण्याचा प्रयत्न करतं.
पुढच्या वेळी जेव्हा तुम्ही वाळूवाल बघाल, तेव्हा आठवा की ती सुद्धा विज्ञानाचा एक भाग असू शकते!
सीएसआयआरने पाठवलेली ही मागणी (RFQ) १६ जुलै २०२५ रोजी दुपारी १२:१४ वाजता प्रकाशित झाली आहे. याचा अर्थ, या तारखेनंतर ज्या कंपन्या ही वाळू देऊ शकतील, त्या सीएसआयआरशी संपर्क साधतील.
मित्रांनो, विज्ञान खूप मोठी आणि सुंदर गोष्ट आहे. आपल्या आजूबाजूला होणाऱ्या अशा छोट्या छोट्या गोष्टींमधूनही आपण विज्ञान शिकू शकतो. सीएसआयआरचे हे काम आपल्याला हेच शिकवते की विज्ञान आपल्या दैनंदिन जीवनाचा एक अविभाज्य भाग आहे. तर मग, विज्ञानाशी मैत्री करा आणि नवीन गोष्टी शोधायला शिका!
एआयने बातम्या दिल्या आहेत.
Google Gemini मधून प्रतिसाद मिळवण्यासाठी खालील प्रश्न वापरण्यात आला:
2025-07-16 12:14 ला, Council for Scientific and Industrial Research ने ‘Request for Quotation (RFQ) for the supply and delivery of Colto G2 granular sand to the CSIR Paardefontein Campus for a period of three years’ प्रकाशित केले. कृपया संबंधित माहितीसह, मुले आणि विद्यार्थ्यांना समजेल अशा सोप्या भाषेत एक सविस्तर लेख लिहा, ज्यामुळे अधिक मुलांना विज्ञानात रुची घेण्यासाठी प्रोत्साहन मिळेल. कृपया मराठीमध्येच लेख द्या.