इंग्लंडची लायब्ररी इन्फॉर्मेशन प्रोफेशनल असोसिएशन (CILIP) आणि गूगल यांची भागीदारी: ‘सुपर सर्चर्स’ प्रोग्रामद्वारे माहिती साक्षरतेत वाढ
परिचय:
१४ जुलै २०२५ रोजी सकाळी ०७:३३ वाजता, ‘कॅरेंट अवेअरनेस पोर्टल’ या प्रसिद्ध संकेतस्थळावर एक महत्त्वाची बातमी प्रकाशित झाली. त्यानुसार, इंग्लंडमधील एक अग्रगण्य व्यावसायिक संस्था, लायब्ररी इन्फॉर्मेशन प्रोफेशनल असोसिएशन (CILIP), जगातील आघाडीची तंत्रज्ञान कंपनी गूगल यांच्यासोबत भागीदारी करत आहे. या भागीदारीचा मुख्य उद्देश माहिती साक्षरता (Information Literacy) वाढवणे हा आहे. यासाठी ‘सुपर सर्चर्स’ (Super Searchers) नावाचा एक विशेष कार्यक्रम सुरू करण्यात येत आहे. हा कार्यक्रम माहितीच्या महासागरातून योग्य आणि विश्वासार्ह माहिती कशी शोधायची आणि तिचा प्रभावीपणे वापर कसा करायचा, याचे ज्ञान देणार आहे.
माहिती साक्षरता म्हणजे काय?
आजच्या डिजिटल युगात माहिती सर्वत्र उपलब्ध आहे. पण या माहितीच्या गर्दीत खरी आणि खोटी माहिती ओळखणे, माहितीचा स्रोत तपासणे, आणि आपल्या गरजेनुसार योग्य माहिती शोधणे हे एक कसब आहे. या कौशल्यालाच ‘माहिती साक्षरता’ म्हणतात. माहिती साक्षर व्यक्ती कोणतीही माहिती स्वीकारण्यापूर्वी तिची सत्यता पडताळते, वेगवेगळ्या स्रोतांकडून माहितीची तुलना करते आणि शेवटी मिळालेल्या माहितीचा विधायक कामासाठी उपयोग करते.
‘सुपर सर्चर्स’ प्रोग्रामचा उद्देश:
हा कार्यक्रम विशेषतः अशा लोकांसाठी तयार केला जात आहे ज्यांना माहिती शोधण्यात आणि तिचे विश्लेषण करण्यात अडचणी येतात. यामध्ये विद्यार्थी, संशोधक, शिक्षक, आणि सर्वसामान्य नागरिक यांचा समावेश असेल. या कार्यक्रमाद्वारे खालील गोष्टी शिकवल्या जातील:
- प्रभावी शोध तंत्र (Effective Search Techniques): गूगल सारख्या सर्च इंजिनचा वापर करून अचूक आणि संबंधित माहिती कशी मिळवावी.
- माहितीचे मूल्यांकन (Evaluating Information): मिळालेली माहिती किती विश्वासार्ह आहे, माहितीचा स्रोत कोण आहे, आणि ती माहिती अद्ययावत आहे की नाही, हे कसे तपासावे.
- माहितीचा वापर (Using Information Responsibly): मिळालेल्या माहितीचा वापर कॉपीराइट कायद्यांचे उल्लंघन न करता आणि नैतिकतेने कसा करावा.
- डिजिटल नागरिकत्व (Digital Citizenship): ऑनलाइन जगात जबाबदारीने कसे वागावे आणि सुरक्षित कसे राहावे.
CILIP आणि गूगलची भूमिका:
- CILIP: एक व्यावसायिक संस्था म्हणून, CILIP ला माहिती व्यवस्थापन आणि ग्रंथालय सेवांचा अनुभव आहे. ते या कार्यक्रमासाठी आवश्यक असणारे शैक्षणिक साहित्य (Educational Content) आणि तज्ञ मार्गदर्शन (Expert Guidance) पुरवतील. लायब्ररीयन आणि माहिती व्यावसायिकांच्या ज्ञानाचा उपयोग या कार्यक्रमाला अधिक प्रभावी बनवण्यासाठी केला जाईल.
- गूगल (Google): गूगल आपल्या अत्याधुनिक शोध तंत्रज्ञानाचा (Search Technology) आणि ऑनलाइन शिक्षण साधनांचा (Online Learning Tools) वापर करून हा कार्यक्रम जगभरातील लोकांसाठी सुलभ करेल. गूगलचे प्लॅटफॉर्म वापरून लोकांना सोप्या पद्धतीने माहिती साक्षरतेचे धडे घेता येतील.
या भागीदारीचे महत्त्व:
आजच्या काळात, जिथे चुकीची माहिती वेगाने पसरते, तिथे माहिती साक्षरता हे एक अत्यंत महत्त्वाचे कौशल्य आहे. ‘सुपर सर्चर्स’ सारखा कार्यक्रम लोकांना सशक्त करेल आणि त्यांना माहितीच्या जगातील आव्हानांना सामोरे जाण्यासाठी तयार करेल. या भागीदारीमुळे इंग्लंडमधीलच नव्हे, तर जागतिक स्तरावर माहिती साक्षरतेत मोठी वाढ होण्याची अपेक्षा आहे.
निष्कर्ष:
CILIP आणि गूगल यांची ही भागीदारी शिक्षण आणि माहिती तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रातील एक महत्त्वाचे पाऊल आहे. ‘सुपर सर्चर्स’ प्रोग्राममुळे अधिकाधिक लोक माहितीचे सजग आणि जबाबदार वापरकर्ते बनतील, ज्यामुळे एक माहितीपूर्ण आणि सशक्त समाज निर्माण होण्यास मदत होईल. या कार्यक्रमाबद्दल अधिक माहिती लवकरच उपलब्ध होईल अशी अपेक्षा आहे.
英・図書館情報専門家協会（CILIP）、Googleと提携し、情報リテラシー向上のためのSuper Searchersプログラムの提供を開始
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-07-14 07:33 वाजता, ‘英・図書館情報専門家協会（CILIP）、Googleと提携し、情報リテラシー向上のためのSuper Searchersプログラムの提供を開始’ カレントアウェアネス・ポータル नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा. कृपया मराठीत उत्तर द्या.