स्पेन आणि ब्राझीलची पुढाकार: अतिश्रीमंतांवर कर लादून जागतिक असमानता कमी करण्याची हाक
आर्थिक विकास विभागाद्वारे १ जुलै २०२५ रोजी प्रकाशित
जागतिक स्तरावर आर्थिक विषमतेची दरी वाढत असताना, स्पेन आणि ब्राझील या दोन प्रमुख देशांनी एक धाडसी पाऊल उचलले आहे. या दोन्ही राष्ट्रांनी ‘अतिश्रीमंतांवर’ (Super-rich) जागतिक स्तरावर कर लादण्याची आणि त्यातून मिळणारा महसूल सामाजिक समानता आणि विकासकार्यांसाठी वापरण्याची जोरदार मागणी केली आहे. संयुक्त राष्ट्रांच्या आर्थिक विकास विभागाने १ जुलै २०२५ रोजी प्रकाशित केलेल्या वृत्तानुसार, ही मोहीम जागतिक आर्थिक व्यवस्थेत महत्त्वपूर्ण बदल घडवून आणण्याची क्षमता ठेवते.
जागतिक आव्हानांना तोंड देण्यासाठी नवीन उपाययोजना:
सध्या जग अनेक जटिल आर्थिक आणि सामाजिक आव्हानांना सामोरे जात आहे. गरिबी, भूक, शिक्षण आणि आरोग्य सेवांमधील तफावत, आणि हवामान बदलाचे परिणाम हे काही प्रमुख मुद्दे आहेत ज्यांना तोंड देण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात निधीची आवश्यकता आहे. या परिस्थितीत, स्पेन आणि ब्राझील यांनी असा युक्तिवाद केला आहे की, जगातील सर्वात श्रीमंत व्यक्ती आणि कंपन्यांच्या प्रचंड संपत्तीवर योग्य कर लादल्यास, या गरजा पूर्ण करण्यासाठी आवश्यक असलेला निधी उपलब्ध होऊ शकतो.
स्पेन आणि ब्राझीलची भूमिका:
- स्पेन: स्पेनने नेहमीच सामाजिक न्याय आणि समानता यावर भर दिला आहे. देशांतर्गत पातळीवरही त्यांनी श्रीमंतांवर अधिक कर लावण्याबाबत धोरणे राबवली आहेत. आता आंतरराष्ट्रीय स्तरावरही ते याच धोरणाचे समर्थन करत आहेत. त्यांच्या मते, जागतिक स्तरावर एकात्मिक कर प्रणाली असावी, जी अतिश्रीमंतांना कर चुकवण्यास प्रतिबंध करेल आणि त्यांना सामाजिक जबाबदारी पार पाडण्यास प्रवृत्त करेल.
- ब्राझील: ब्राझीलसारख्या विकसनशील देशांमध्ये आर्थिक विषमतेचा प्रश्न अधिक गंभीर आहे. त्यामुळे ब्राझील या प्रस्तावाला जोरदार पाठिंबा देत आहे. त्यांच्या मते, या करामुळे मिळणारा पैसा शिक्षण, आरोग्य, पायाभूत सुविधा आणि गरिबी निर्मूलनासारख्या महत्त्वाच्या क्षेत्रांमध्ये गुंतवला जाऊ शकतो, ज्यामुळे देशाचा सर्वांगीण विकास साधता येईल.
प्रस्तावाचे स्वरूप आणि संभाव्य फायदे:
- अतिश्रीमंतांवर जागतिक कर: या प्रस्तावाचा गाभा हा जगातील अत्यंत श्रीमंत व्यक्ती आणि मोठ्या कॉर्पोरेशन्सवर एक समान जागतिक कर प्रणाली लागू करणे हा आहे. या कराचा दर किती असावा किंवा कोणत्या संपत्तीवर लावला जावा, याबाबत सविस्तर चर्चा आणि आंतरराष्ट्रीय सहमती आवश्यक आहे.
- असमानता कमी करणे: या कराच्या माध्यमातून मिळणारा महसूल थेट सामाजिक आणि आर्थिक विषमता कमी करण्यासाठी वापरला जाईल. यामुळे गरीब आणि वंचित घटकांना आधार मिळेल, तसेच त्यांना विकासाच्या समान संधी मिळतील.
- सार्वजनिक सेवांना बळ: शिक्षण, आरोग्य, स्वच्छ पाणी, आणि इतर अत्यावश्यक सार्वजनिक सेवा सुधारण्यासाठी आवश्यक निधी उपलब्ध होईल.
- आर्थिक स्थैर्य: मोठ्या प्रमाणावरील आर्थिक विषमतेमुळे समाजात असंतोष निर्माण होऊ शकतो आणि आर्थिक स्थैर्य धोक्यात येऊ शकते. हा कर लागू झाल्यास, आर्थिक संतुलन साधण्यास मदत होईल.
- आंतरराष्ट्रीय सहकार्य: हा प्रस्ताव सर्व देशांना एकत्र आणून एका समान ध्येयासाठी काम करण्यास प्रोत्साहित करतो. कर चुकवेगिरी रोखण्यासाठी आणि न्याय्य आर्थिक व्यवस्था निर्माण करण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय सहकार्य आवश्यक आहे.
पुढील वाटचाल आणि आव्हाने:
स्पेन आणि ब्राझीलने हा प्रस्ताव मांडला असला तरी, याला मूर्त स्वरूप देण्यासाठी अनेक आव्हाने आहेत. सर्वात मोठे आव्हान म्हणजे जगातील प्रमुख अर्थव्यवस्था आणि श्रीमंत व्यक्तींकडून याला मिळणारा प्रतिसाद. कर लागू करण्यासाठी सर्व देशांमध्ये एकमत होणे आणि एक समान धोरण आखणे हे सोपे नाही. याशिवाय, कर चुकवेगिरी रोखण्यासाठी प्रभावी यंत्रणा विकसित करणे आणि कर प्रशासनाचे जागतिकीकरण करणे यासारख्या बाबींवरही काम करावे लागेल.
निष्कर्ष:
स्पेन आणि ब्राझील यांनी मांडलेला हा प्रस्ताव जागतिक आर्थिक व्यवस्थेत सकारात्मक बदल घडवून आणण्याची क्षमता ठेवतो. अतिश्रीमंतांवर कर लादून मिळणारा महसूल सामाजिक समानता, विकास आणि मानवी कल्याणासाठी वापरण्याची ही कल्पना निश्चितच कौतुकास्पद आहे. या प्रस्तावाला जागतिक स्तरावर पाठिंबा मिळाल्यास, आपण अधिक न्याय्य आणि समृद्ध जगाच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल टाकू शकतो. येणाऱ्या काळात यावर सविस्तर चर्चा आणि कृती अपेक्षित आहे.
Spain and Brazil push global action to tax the super-rich and curb inequality
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
‘Spain and Brazil push global action to tax the super-rich and curb inequality’ Economic Development द्वारे 2025-07-01 12:00 वाजता प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख नम्र भाषेत लिहा. कृपया मराठीत फक्त लेखासह उत्तर द्या.