बँकांकडून हवामान बदलावरील बांधिलकी मागे घेतली जात आहे: एक सविस्तर आढावा
‘www.intuition.com’ या संकेतस्थळावर दिनांक 9 जुलै 2025 रोजी, 11:54 वाजता ‘Banks roll back climate commitments’ या शीर्षकाखाली एक लेख प्रकाशित झाला आहे. हा लेख बँकिंग क्षेत्रातील एक गंभीर समस्येकडे लक्ष वेधतो, जिथे अनेक प्रमुख बँका त्यांच्या पूर्वीच्या हवामान बदलावरील बांधिलकी मागे घेताना दिसत आहेत. या लेखातील माहितीनुसार, बँका या निर्णयामागे आर्थिक हितसंबंध आणि सध्याची अस्थिर जागतिक अर्थव्यवस्था कारणीभूत असल्याचे दिसून येते.
काय आहे नेमकी परिस्थिती?
आजकाल जगभरातील अर्थव्यवस्था हवामान बदलाच्या गंभीर परिणामांना सामोरे जात आहे. या पार्श्वभूमीवर, अनेक बँकांनी हरित वित्तपुरवठा (Green Finance) आणि हवामान बदलाशी संबंधित उद्योगांना पाठिंबा देण्याचं आश्वासन दिलं होतं. पण आता, काही प्रमुख बँका या आश्वासनांपासून माघार घेत आहेत किंवा त्यांनी जाहीर केलेले उद्दिष्ट्य शिथिल केले आहेत.
यामागील कारणे काय असू शकतात?
- आर्थिक दबाव: जागतिक स्तरावर आर्थिक मंदीची शक्यता, वाढती महागाई आणि व्याजदरांमधील वाढ यामुळे बँकांवर आर्थिक दबाव वाढला आहे. अशा परिस्थितीत, नफा मिळवण्याला प्राधान्य देणे त्यांच्यासाठी स्वाभाविक आहे, आणि काहीवेळा हवामान-अनुकूल प्रकल्पांमध्ये गुंतवणूक करणे दीर्घकालीन आणि कमी नफा देणारे वाटू शकते.
- जीवाश्म इंधनावरील अवलंबित्व: अजूनही अनेक उद्योग जीवाश्म इंधनावर मोठ्या प्रमाणावर अवलंबून आहेत. या उद्योगांना वित्तपुरवठा करणे बँकांसाठी अधिक सोपे आणि फायदेशीर ठरू शकते. त्यामुळे, जीवाश्म इंधन उद्योगातून मिळणारा महसूल न गमावण्यासाठी बँका कदाचित त्यांच्या हवामान उद्दिष्टांवर फेरविचार करत असाव्यात.
- नियामक अनिश्चितता: हवामान बदलावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी नियामक धोरणे अजूनही विकसित होत आहेत. या धोरणांमधील अनिश्चितता बँकांना दीर्घकालीन आणि मोठ्या प्रमाणावर गुंतवणूक करण्यापासून परावृत्त करू शकते.
- धोरणात्मक बदल: काही बँकांच्या व्यवस्थापनात किंवा धोरणांमध्ये बदल झाल्यामुळे त्यांच्या प्राधान्यक्रमातही बदल होऊ शकतो, ज्यामुळे हवामान बदलासारख्या दीर्घकालीन उद्दिष्टांपेक्षा तात्काळ नफ्याला अधिक महत्त्व दिले जाऊ शकते.
याचा परिणाम काय होईल?
बँकांकडून त्यांच्या हवामान बदलावरील बांधिलकी मागे घेतल्यास त्याचे गंभीर परिणाम होऊ शकतात:
- हरित प्रकल्पांना अडथळा: जगभरातील हरित प्रकल्पांना, जसे की नवीकरणीय ऊर्जा, पर्यावरणपूरक तंत्रज्ञान यासाठी मिळणारा वित्तपुरवठा कमी होऊ शकतो. याचा थेट परिणाम हवामान बदलाचा सामना करण्याच्या जागतिक प्रयत्नांवर होईल.
- जागतिक तापमानवाढ: जर बँकांनी जीवाश्म इंधन उद्योगाला पाठिंबा देणे सुरू ठेवले, तर कार्बन उत्सर्जन कमी करण्याचे उद्दिष्ट गाठणे अधिक कठीण होईल आणि जागतिक तापमानवाढ वाढू शकते.
- सार्वजनिक विश्वास: बँकांकडून अशा प्रकारे बांधिलकी मागे घेणे जनतेचा त्यांच्यावरील विश्वास कमी करू शकते. हवामान बदलाच्या समस्येकडे लक्ष वेधण्यासाठी ग्राहकांकडून आणि सामाजिक कार्यकर्त्यांकडून बँकांवर दबाव वाढू शकतो.
- आर्थिक अस्थिरता: हवामान बदलामुळे होणाऱ्या नैसर्गिक आपत्त्या आणि त्याचे आर्थिक परिणाम भविष्यात अधिक गंभीर होऊ शकतात. जर बँकांनी या धोक्यांकडे दुर्लक्ष केले, तर त्यांच्या स्वतःच्या आर्थिक स्थिरतेसाठीही हे धोकादायक ठरू शकते.
पुढील वाटचाल काय असावी?
‘www.intuition.com’ वरील हा लेख एक इशारा देतो की बँकिंग क्षेत्राला हवामान बदलाच्या आव्हानांना सामोरे जाण्यासाठी अधिक गंभीरपणे विचार करणे आवश्यक आहे. केवळ नफ्याकडे पाहून चालणार नाही, तर पर्यावरणाचे संरक्षण आणि शाश्वत विकासालाही तितकेच महत्त्व देणे गरजेचे आहे. यावर तोडगा काढण्यासाठी खालील गोष्टींवर लक्ष केंद्रित करणे आवश्यक आहे:
- शासकीय धोरणे: सरकारांनी बँकांना हरित वित्तपुरवठ्यासाठी प्रोत्साहन देणारी स्पष्ट आणि सातत्यपूर्ण धोरणे आणावीत.
- पारदर्शकता: बँकांनी त्यांच्या हवामान उद्दिष्टांविषयी आणि त्यामागील कारणांविषयी अधिक पारदर्शक असणे आवश्यक आहे.
- भागधारकांचे दबाव: भागधारकांनी आणि ग्राहकांनी बँकांवर त्यांच्या हवामान बांधिलकींचे पालन करण्यासाठी दबाव आणणे महत्त्वाचे आहे.
- नवीन वित्तपुरवठा मॉडेल: हवामान-अनुकूल प्रकल्पांसाठी नवीन आणि नाविन्यपूर्ण वित्तपुरवठा मॉडेल विकसित करण्याची गरज आहे, जे बँकांसाठी अधिक आकर्षक आणि फायदेशीर ठरतील.
हा लेख बँकिंग क्षेत्राला एक गंभीर प्रश्न विचारतो: ‘आपल्या आर्थिक धोरणांचा हवामान बदलावर काय परिणाम होत आहे?’ या प्रश्नाचे योग्य उत्तर शोधणे आणि त्यानुसार कृती करणे हे आपल्या सर्वांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
Banks roll back climate commitments
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
‘Banks roll back climate commitments’ www.intuition.com द्वारे 2025-07-09 11:54 वाजता प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख नम्र भाषेत लिहा. कृपया मराठीत फक्त लेखासह उत्तर द्या.