आधुनिक गरजा आणि कालबाह्य अटी: खरेदीदारांसाठी एक महत्वपूर्ण सूचना
Economie.gouv.fr या फ्रेंच सरकारी वेबसाइटवर 7 जुलै 2025 रोजी प्रकाशित झालेल्या एका लेखानुसार, सार्वजनिक खरेदीदार (public buyers) यांनी निविदा (tenders) मागवताना आणि करार (contracts) करताना कालबाह्य (obsolete) किंवा अनावश्यक अटी आणि आवश्यकता टाळणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. या लेखात, खरेदी प्रक्रियेत आधुनिकता आणि प्रभावीपणा आणण्यावर जोर देण्यात आला आहे.
कालबाह्य अटी म्हणजे काय?
कालबाह्य अटी म्हणजे अशा गरजा किंवा आवश्यकता ज्या सध्याच्या बाजारपेठेतील उत्पादने, सेवा किंवा तंत्रज्ञानाच्या संदर्भात गैरलागू, अवास्तव किंवा अनावश्यक आहेत. उदाहरणार्थ, एखाद्या विशिष्ट तंत्रज्ञानाची मागणी करणे जे आता बाजारात उपलब्ध नाही किंवा ज्याची जागा अधिक आधुनिक आणि कार्यक्षम तंत्रज्ञानाने घेतली आहे. किंवा, एखाद्या उत्पादनाच्या गुणवत्तेसाठी पूर्वी वापरल्या जाणाऱ्या पण आता अप्रचलित झालेल्या मानकांची (standards) मागणी करणे.
कालबाह्य अटी का टाळाव्यात?
या लेखानुसार, कालबाह्य अटी टाळण्याची अनेक कारणे आहेत:
-
स्पर्धा कमी होणे: कालबाह्य अटींमुळे विशिष्ट पुरवठादार किंवा कंपन्यांनाच फायदा होऊ शकतो, जे त्या कालबाह्य मानदंडांची पूर्तता करू शकतात. यामुळे बाजारात स्पर्धा कमी होते आणि अधिक पुरवठादारांना या प्रक्रियेत भाग घेता येत नाही. परिणामी, चांगल्या प्रतीच्या वस्तू किंवा सेवा कमी किमतीत मिळण्याची शक्यता कमी होते.
-
नाविन्यतेला बाधा: कालबाह्य अटी नवीन कल्पना आणि नाविन्यपूर्ण उपायांना (innovative solutions) प्रोत्साहन देत नाहीत. त्याऐवजी, त्या जुन्या पद्धतींना चिकटून राहण्यास भाग पाडतात, ज्यामुळे तंत्रज्ञान आणि सेवांची गुणवत्ता सुधारण्यास अडथळा येतो.
-
खरेदी प्रक्रियेची अकार्यक्षमता: कालबाह्य गरजा पूर्ण करण्यासाठी पुरवठादारांना अतिरिक्त प्रयत्न करावे लागतात, ज्यामुळे खरेदी प्रक्रियेचा वेळ आणि खर्च वाढू शकतो. तसेच, जुन्या आवश्यकतांची पूर्तता करणे कठीण झाल्यास खरेदी प्रक्रिया विलंबीत होऊ शकते.
-
आर्थिक नुकसान: जेव्हा पुरवठादार कालबाह्य गरजा पूर्ण करण्यासाठी अतिरिक्त खर्च करतात, तेव्हा त्याचा भार अप्रत्यक्षपणे ग्राहकांवर किंवा सार्वजनिक खजिन्यावर पडू शकतो. आधुनिक आणि सुलभ गरजांमुळे अधिक कार्यक्षम आणि किफायतशीर खरेदी शक्य होते.
-
पर्यावरणीय आणि सामाजिक प्रभाव: काही जुन्या अटी पर्यावरणीय किंवा सामाजिक दृष्ट्या इष्ट नसू शकतात. उदाहरणार्थ, विशिष्ट उत्पादन पद्धती ज्या पर्यावरणासाठी हानिकारक आहेत किंवा ज्या सामाजिक समानतेसाठी पोषक नाहीत.
आधुनिक दृष्टिकोन आणि शिफारसी:
लेखामध्ये नमूद केल्यानुसार, खरेदीदारांनी खालील गोष्टींवर लक्ष केंद्रित केले पाहिजे:
- नियमितपणे गरजांचे पुनरावलोकन: खरेदीची आवश्यकता तयार करण्यापूर्वी, बाजारातील सध्याची परिस्थिती, नवीन तंत्रज्ञान आणि उपलब्ध सेवांचे नियमितपणे पुनरावलोकन करावे.
- कार्यात्मक आवश्यकतांवर जोर: केवळ विशिष्ट उत्पादनावर किंवा तंत्रज्ञानावर लक्ष केंद्रित करण्याऐवजी, अपेक्षित परिणाम किंवा कार्यात्मक गरजांवर (functional requirements) अधिक भर द्यावा. यामुळे पुरवठादारांना त्यांच्या नाविन्यपूर्ण कल्पना सादर करण्याची संधी मिळते.
- पर्यावरणास अनुकूल आणि टिकाऊ उपायांना प्रोत्साहन: खरेदी प्रक्रियेत टिकाऊपणा (sustainability) आणि पर्यावरणास अनुकूल उपायांना प्राधान्य द्यावे.
- पुरवठादारांशी संवाद: खरेदी प्रक्रिया सुरू करण्यापूर्वी संभाव्य पुरवठादारांशी संवाद साधून त्यांच्याकडून बाजारपेठेतील नवीन ट्रेंड्स आणि उपायांची माहिती घ्यावी.
- मानक आणि प्रमाणपत्रांचे अद्ययावतीकरण: वापरले जाणारे मानक आणि प्रमाणन (certifications) हे अद्ययावत (up-to-date) आणि बाजाराशी सुसंगत असल्याची खात्री करावी.
निष्कर्ष:
Economie.gouv.fr द्वारे प्रकाशित हा लेख सार्वजनिक खरेदीदारांसाठी एक महत्वपूर्ण स्मरणपत्र आहे की, त्यांनी आपल्या खरेदी प्रक्रियेत आधुनिक दृष्टिकोन अंगीकारावा. कालबाह्य अटी टाळून, स्पर्धात्मकता वाढवून, नाविन्यतेला प्रोत्साहन देऊन आणि कार्यक्षमतेत सुधारणा करून अधिक प्रभावी आणि किफायतशीर खरेदी साध्य करता येते. यामुळे केवळ सार्वजनिक निधीचा योग्य वापरच होत नाही, तर गुणवत्तापूर्ण वस्तू आणि सेवांचा लाभ नागरिकांना मिळतो.
Les acheteurs doivent faire attention aux exigences obsolètes
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
‘Les acheteurs doivent faire attention aux exigences obsolètes’ economie.gouv.fr द्वारे 2025-07-07 13:52 वाजता प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख नम्र भाषेत लिहा. कृपया मराठीत फक्त लेखासह उत्तर द्या.