अमेरिकेच्या व्यापार धोरणाचा आसियान (ASEAN) देशांवरील परिणाम: जपानी कंपन्यांची भूमिका
प्रस्तावना
जापानच्या व्यापार प्रोत्साहन संस्थेने (JETRO) ९ जुलै २०२५ रोजी दुपारी ३ वाजता एक अहवाल प्रकाशित केला आहे. या अहवालाचे शीर्षक आहे: ‘अमेरिकेच्या व्यापार धोरणाचा आसियानवरील परिणाम (भाग २): जपानी कंपन्यांचे परस्पर कर आकारणीवर (Mutual Tariffs) असलेले मत’. हा अहवाल अमेरिकेच्या व्यापार धोरणामुळे आसियान देशांतील जपानी कंपन्यांवर होणाऱ्या परिणामांचे विश्लेषण करतो. या लेखात आपण या अहवालातील प्रमुख मुद्द्यांवर सोप्या मराठी भाषेत चर्चा करूया.
अमेरिकेच्या व्यापार धोरणाचा संदर्भ
अलीकडील काळात अमेरिका आणि काही इतर प्रमुख देशांमध्ये व्यापारी संबंधांमध्ये तणाव निर्माण झाला आहे. विशेषतः, अमेरिका अनेक देशांवर आयात शुल्क वाढवत आहे, ज्याला ‘परस्पर कर आकारणी’ असेही म्हटले जाते. याचा अर्थ असा की, जर एखाद्या देशाने अमेरिकेच्या वस्तूंवर आयात शुल्क लावले, तर अमेरिकाही त्या देशाच्या वस्तूंवर प्रतिउत्तर म्हणून आयात शुल्क वाढवते. या धोरणाचा जागतिक पुरवठा साखळीवर (Global Supply Chain) मोठा परिणाम होत आहे.
आसियान देश आणि जपानी कंपन्या
आसियान (Association of Southeast Asian Nations) हा आग्नेय आशियातील दहा देशांचा एक गट आहे. या देशांमध्ये इंडोनेशिया, मलेशिया, फिलीपिन्स, सिंगापूर, थायलंड, ब्रुनेई, व्हिएतनाम, लाओस, म्यानमार आणि कंबोडिया यांचा समावेश होतो. जपान हा आसियान देशांमध्ये मोठा गुंतवणूकदार आणि व्यापारी भागीदार आहे. आसियान देशांतील अनेक जपानी कंपन्या उत्पादन आणि पुरवठा साखळीचा महत्त्वाचा भाग आहेत.
अहवालातील प्रमुख निष्कर्ष:
JETRO च्या अहवालानुसार, अमेरिकेच्या परस्पर कर आकारणी धोरणामुळे आसियान प्रदेशातील जपानी कंपन्यांवर खालीलप्रमाणे परिणाम होत आहेत:
-
पुरवठा साखळीतील बदल:
- अमेरिकेच्या आयात शुल्कामुळे काही कंपन्यांना चीनमधील उत्पादन युनिट्समधून आसियान देशांमध्ये आपले उत्पादन स्थलांतरित करावे लागत आहे. याला ‘पुरवठा साखळीचे विविधीकरण’ (Supply Chain Diversification) किंवा ‘चीन प्लस वन’ (China Plus One) धोरण असेही म्हणतात.
- आसियान देश या बदलांसाठी एक आकर्षक पर्याय म्हणून उदयास येत आहेत कारण ते चीनपेक्षा कमी आयात शुल्क आकारू शकतात किंवा त्यांच्याकडे विशेष व्यापारी करार असू शकतात.
-
उत्पादन खर्चात वाढ:
- अमेरिकेने लादलेल्या आयात शुल्कांमुळे जपानी कंपन्यांना कच्चा माल किंवा सुटे भाग आयात करताना अधिक खर्च करावा लागत आहे.
- या वाढत्या खर्चामुळे त्यांच्या अंतिम उत्पादनाच्या किमती वाढू शकतात, ज्यामुळे त्यांची आंतरराष्ट्रीय बाजारातील स्पर्धात्मकता कमी होऊ शकते.
-
बाजारपेठेतील आव्हाने:
- ज्या आसियान देशांमधील कंपन्या अमेरिकेत आपला माल विकतात, त्यांना या व्यापार युद्धाचा थेट फटका बसत आहे.
- अमेरिकेच्या बाजारपेठेत प्रवेश मिळवणे अधिक कठीण होत आहे आणि नफा मार्जिन कमी होत आहे.
-
स्थानिक बाजारपेठेवर लक्ष केंद्रित करणे:
- अमेरिकेच्या बाजारपेठेतील आव्हानांमुळे काही कंपन्या आसियान देशांतील स्थानिक बाजारपेठांवर किंवा इतर मित्र राष्ट्रांवरील व्यापारावर अधिक लक्ष केंद्रित करण्याचा विचार करत आहेत.
- यामुळे आसियान देशांमधील अंतर्गत व्यापार वाढण्याची शक्यता आहे.
-
गुंतवणुकीचे बदल:
- अमेरिकेच्या धोरणांमुळे कंपन्या आपली नवीन गुंतवणूक कोठे करावी याचा पुनर्विचार करत आहेत. काही कंपन्या आसियान देशांमधील नवीन उत्पादन युनिट्समध्ये गुंतवणूक करण्यास प्राधान्य देत आहेत, तर काहीजणी अमेरिकेतील धोरणे स्थिर होण्याची वाट पाहत आहेत.
-
जपानी कंपन्यांची प्रतिक्रिया:
- अहवालात जपानी कंपन्यांनी या परिस्थितीला कशा प्रकारे प्रतिसाद दिला आहे, याचेही विश्लेषण केले आहे.
- काही कंपन्यांनी आपापल्या पुरवठा साखळ्या अधिक लवचिक बनवण्यासाठी नवीन तंत्रज्ञान आणि व्यवस्थापन पद्धतींचा अवलंब केला आहे.
- काही कंपन्या विशिष्ट देशांवरील अवलंबित्व कमी करून अनेक देशांमध्ये उत्पादन विभागण्याचा प्रयत्न करत आहेत.
निष्कर्ष
JETRO चा हा अहवाल स्पष्ट करतो की अमेरिकेचे व्यापार धोरण केवळ अमेरिकेवरच नव्हे, तर जगभरातील कंपन्यांवर आणि विशेषतः आसियानसारख्या महत्त्वाच्या प्रदेशांवर दूरगामी परिणाम करत आहे. जपानच्या दृष्टीने, आसियान देश त्यांच्या व्यवसायासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहेत आणि या बदलांशी जुळवून घेण्यासाठी जपानी कंपन्या सक्रियपणे प्रयत्न करत आहेत. पुरवठा साखळ्यांचे विविधीकरण आणि स्थानिक बाजारपेठांवर लक्ष केंद्रित करणे यासारख्या रणनीती भविष्यात अधिक महत्त्वाच्या ठरतील.
हा अहवाल जपान सरकार आणि कंपन्यांना अमेरिकेच्या व्यापार धोरणांचे बारकाईने निरीक्षण करून योग्य ती पावले उचलण्यास मदत करेल, जेणेकरून आसियान प्रदेशातील त्यांचे व्यवसाय सुरक्षित राहतील आणि तेथील आर्थिक विकासालाही हातभार लागेल.
米国関税措置のASEANへの影響（2）日系企業の相互関税への反応
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-07-09 15:00 वाजता, ‘米国関税措置のASEANへの影響（2）日系企業の相互関税への反応’ 日本貿易振興機構 नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा. कृपया मराठीत उत्तर द्या.