संयुक्त राष्ट्रांमध्ये ओपन सायन्स आणि ओपन स्कॉलरशिपवर आंतरराष्ट्रीय परिषदेचे आयोजन
प्रस्तावना:
राष्ट्रीय ज्ञान संसाधन संस्था (National Diet Library) यांच्या ‘करन्ट अवेअरनेस-पोर्टल’ नुसार, ३ जुलै २०२५ रोजी सकाळी १०:०९ वाजता संयुक्त राष्ट्र विद्यापीठात (United Nations University) ‘ओपन सायन्स आणि ओपन स्कॉलरशिप’ या विषयावर एक महत्त्वपूर्ण आंतरराष्ट्रीय परिषदेचे आयोजन करण्यात आले आहे. या परिषदेत विज्ञान आणि ज्ञानाच्या प्रसारामध्ये खुलेपणा (openness) आणि सहभागिता (participation) वाढविण्याच्या ध्येयाने विविध देश आणि संस्थांचे प्रतिनिधी एकत्र येणार आहेत. हा लेख या परिषदेबद्दल सविस्तर माहिती सोप्या मराठी भाषेत सादर करतो.
ओपन सायन्स आणि ओपन स्कॉलरशिप म्हणजे काय?
- ओपन सायन्स (Open Science): याचा अर्थ वैज्ञानिक संशोधन प्रक्रिया, निष्कर्ष, डेटा आणि पद्धती सर्वांसाठी खुल्या आणि सहज उपलब्ध करून देणे. यामध्ये संशोधनाचे निकाल वेळेत प्रकाशित करणे, संशोधनात वापरलेला डेटा शेअर करणे आणि संशोधनाचे विविध टप्पे (उदा. प्री-प्रिंट्स) सार्वजनिक करणे यासारख्या गोष्टींचा समावेश होतो. यामुळे संशोधनाची विश्वासार्हता वाढते आणि जगभरातील शास्त्रज्ञांना एकमेकांच्या कामाचा लाभ घेता येतो.
- ओपन स्कॉलरशिप (Open Scholarship): हे ज्ञानाच्या निर्मिती, प्रसार आणि वापरामध्ये अधिक खुलेपणा आणण्यावर लक्ष केंद्रित करते. यामध्ये केवळ वैज्ञानिक शोधनिबंधच नव्हे, तर पुस्तके, शिक्षण साहित्य, सॉफ्टवेअर आणि इतर बौद्धिक संपदा सर्वांसाठी मुक्तपणे उपलब्ध करून देण्याचा प्रयत्न केला जातो. यामुळे शिक्षण आणि संशोधनाची पातळी उंचावण्यास मदत होते.
परिषदेचे महत्त्व:
आजच्या डिजिटल युगात माहितीचा प्रसार खूप वेगाने होत आहे. अशा वेळी, वैज्ञानिक ज्ञान आणि शैक्षणिक साहित्य सर्वांसाठी खुले असणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. यामुळे:
- ज्ञान वाढीस चालना: जगभरातील संशोधक एकमेकांच्या कामातून शिकू शकतात आणि नवीन कल्पना विकसित करू शकतात.
- शैक्षणिक समानता: गरीब आणि विकसनशील देशांतील विद्यार्थी आणि संशोधकांना उच्च दर्जाचे ज्ञान सहज उपलब्ध होते.
- पारदर्शकता आणि विश्वासार्हता: संशोधनाच्या प्रक्रियेत अधिक पारदर्शकता येते, ज्यामुळे निष्कर्षांवर अधिक विश्वास ठेवता येतो.
- समस्यांचे निराकरण: हवामान बदल, आरोग्य आणि गरिबी यांसारख्या जागतिक समस्यांवर सामूहिकपणे उपाय शोधणे सोपे होते.
संयुक्त राष्ट्र विद्यापीठातील परिषदेचे उद्देश:
या आंतरराष्ट्रीय परिषदेचा मुख्य उद्देश खालीलप्रमाणे असू शकतो:
- ओपन सायन्स आणि ओपन स्कॉलरशिपला प्रोत्साहन: या संकल्पनांना राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर अधिक प्रभावीपणे कसे राबवता येईल, यावर चर्चा करणे.
- धोरणांची देवाणघेवाण: विविध देश आणि संस्था ओपन सायन्स आणि स्कॉलरशिपसाठी कोणती धोरणे राबवत आहेत, यावर विचारविनिमय करणे.
- तंत्रज्ञानाचा वापर: माहितीचे आदानप्रदान सुलभ करण्यासाठी आणि संशोधनाला गती देण्यासाठी नवीन तंत्रज्ञानाचा कसा उपयोग केला जाऊ शकतो, यावर चर्चा करणे.
- आंतरराष्ट्रीय सहकार्य: या क्षेत्रात अधिक मजबूत आंतरराष्ट्रीय सहकार्य कसे निर्माण करता येईल, यासाठी योजना आखणे.
- आव्हानं आणि संधी: ओपन सायन्स आणि स्कॉलरशिप समोर येणाऱ्या आव्हानांवर मात करण्यासाठी आणि उपलब्ध संधींचा फायदा घेण्यासाठी मार्ग शोधणे.
समारोप:
संयुक्त राष्ट्र विद्यापीठात होणारी ही आंतरराष्ट्रीय परिषद ज्ञान आणि संशोधनाच्या जगात एक सकारात्मक बदल घडवून आणण्यास मदत करेल. ओपन सायन्स आणि ओपन स्कॉलरशिपच्या माध्यमातून ज्ञान सर्वांसाठी खुले आणि सुलभ होईल, ज्यामुळे मानवजातीच्या प्रगतीला नवी दिशा मिळेल. या परिषदेतून निघणारे निष्कर्ष आणि धोरणे जगभरातील शिक्षण, संशोधन आणि विकासासाठी अत्यंत उपयुक्त ठरतील, अशी अपेक्षा आहे.
国際連合大学において、国際連合のオープンサイエンスとオープンスカラシップに関する国際会議が開催
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-07-03 10:09 वाजता, ‘国際連合大学において、国際連合のオープンサイエンスとオープンスカラシップに関する国際会議が開催’ カレントアウェアネス・ポータル नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा. कृपया मराठीत उत्तर द्या.