ऑस्ट्रेलियायन लायब्ररी असोसिएशन (ALIA) ने बहुसांस्कृतिक संग्रह आणि सेवांसाठी नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे जाहीर केली
परिचय
27 जून 2025 रोजी, नॅशनल डायट लायब्ररी ऑफ जपानच्या ‘करंट अवेअरनेस पोर्टल’ नुसार, ऑस्ट्रेलियन लायब्ररी असोसिएशन (ALIA) ने ‘ALIA Principles for Multicultural Collections and Services’ नावाचे एक महत्त्वाचे दस्तऐवज प्रकाशित केले आहे. हे मार्गदर्शक तत्त्वे ऑस्ट्रेलियातील लायब्ररींना त्यांच्या बहुसांस्कृतिक गरजा पूर्ण करण्यासाठी आवश्यक माहिती आणि संसाधने उपलब्ध करून देण्यासाठी मार्गदर्शन करतात. या लेखात आपण या नवीन मार्गदर्शक तत्त्वांबद्दल सविस्तर माहिती सोप्या भाषेत जाणून घेणार आहोत.
ALIA आणि तिचे महत्त्व
ALIA म्हणजे ऑस्ट्रेलियन लायब्ररी असोसिएशन. ही ऑस्ट्रेलियातील ग्रंथपालांची आणि माहिती व्यावसायिकांची राष्ट्रीय व्यावसायिक संस्था आहे. ALIA चे मुख्य उद्दिष्ट्य ऑस्ट्रेलियातील ग्रंथालये आणि माहिती सेवांचा दर्जा उंचावणे आणि त्या सर्वांसाठी उपलब्ध करणे हे आहे. या संस्थेमार्फत विविध विषयांवर धोरणे आणि मार्गदर्शक तत्त्वे तयार केली जातात, जी ग्रंथालय क्षेत्रातील व्यावसायिकांना त्यांच्या कामात मदत करतात.
बहुसांस्कृतिक संग्रह आणि सेवा म्हणजे काय?
ऑस्ट्रेलिया हा एक बहुसांस्कृतिक देश आहे. येथे जगभरातील विविध संस्कृती, भाषा आणि पार्श्वभूमीचे लोक राहतात. त्यामुळे, ऑस्ट्रेलियातील ग्रंथालयांना अशा विविध समुदायांच्या गरजा पूर्ण कराव्या लागतात.
-
बहुसांस्कृतिक संग्रह (Multicultural Collections): याचा अर्थ असा की ग्रंथालयांनी विविध भाषांमधील पुस्तके, मासिके, वर्तमानपत्रे, ऑडिओ-व्हिज्युअल साहित्य (उदा. चित्रपट, संगीत), आणि इतर वाचनसामग्री आपल्या संग्रहात ठेवावी. यामध्ये केवळ इंग्रजी भाषेतील साहित्यच नव्हे, तर इतर प्रमुख भाषांमधील साहित्य देखील समाविष्ट असावे, जेणेकरून विविध भाषिक समुदायांना त्यांच्या आवडीचे साहित्य वाचता येईल.
-
बहुसांस्कृतिक सेवा (Multicultural Services): याचा अर्थ असा की ग्रंथालयांनी केवळ साहित्य उपलब्ध करून देणे पुरेसे नाही, तर विविध सांस्कृतिक पार्श्वभूमीच्या लोकांसाठी विशेष सेवा देखील पुरवल्या पाहिजेत. यात भाषिक साहाय्य (उदा. अनुवादित माहिती, द्विभाषिक कर्मचारी), सांस्कृतिकदृष्ट्या संवेदनशील कार्यक्रम (उदा. वेगवेगळ्या संस्कृतींवर आधारित कार्यशाळा, प्रदर्शन), आणि सर्व समुदायांना ग्रंथालयात स्वागतार्ह वाटेल असे वातावरण तयार करणे यांचा समावेश होतो.
‘ALIA Principles for Multicultural Collections and Services’ या दस्तऐवजाचे महत्त्व
हे नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे ALIA ने तयार केली आहेत, जी ऑस्ट्रेलियातील ग्रंथालयांसाठी एक आधारभूत दस्तऐवज ठरणार आहे. या दस्तऐवजाद्वारे ग्रंथालयांना खालील गोष्टींसाठी मार्गदर्शन मिळेल:
-
सर्वसमावेशकता (Inclusivity): हे तत्त्वे सर्व समुदायांना ग्रंथालयांमध्ये स्वागतार्ह वाटावे यावर जोर देतात. कोणत्याही व्यक्तीला तिच्या भाषेमुळे, संस्कृतीमुळे किंवा पार्श्वभूमीमुळे ग्रंथालयाच्या सेवांपासून वंचित ठेवले जाऊ नये, याची खात्री करणे.
-
समान संधी (Equal Access): प्रत्येक व्यक्तीला माहिती आणि संसाधनांपर्यंत समान संधी मिळावी. याचा अर्थ असा की विविध भाषिक समुदायांना त्यांच्या भाषेत साहित्य उपलब्ध करून देणे आणि ग्रंथालयातील सेवांची माहिती त्यांच्या भाषेत देणे.
-
सांस्कृतिक संवेदनशीलता (Cultural Sensitivity): ग्रंथालयांनी विविध संस्कृतींचा आदर केला पाहिजे आणि त्यांच्या गरजा समजून घेतल्या पाहिजेत. याचा अर्थ कर्मचाऱ्यांना सांस्कृतिक विविधतेबद्दल प्रशिक्षित करणे आणि संग्रहात असलेल्या साहित्याची निवड करताना सांस्कृतिक विविधता लक्षात घेणे.
-
समुदाय सहभाग (Community Engagement): ग्रंथालयांनी स्थानिक समुदायांशी सक्रियपणे संवाद साधला पाहिजे. विविध समुदायांच्या गरजा काय आहेत हे समजून घेण्यासाठी त्यांच्याशी चर्चा करणे आणि त्यांच्या सूचनांनुसार सेवा आणि संग्रह विकसित करणे.
-
सातत्यपूर्ण विकास (Continuous Development): बहुसांस्कृतिक गरजा आणि लोकसंख्याशास्त्रीय बदल सतत बदलत असतात. त्यामुळे, ग्रंथालयांनी आपल्या सेवा आणि संग्रहात सातत्याने सुधारणा करत राहणे आवश्यक आहे.
या मार्गदर्शक तत्त्वांचा उद्देश काय आहे?
या मार्गदर्शक तत्त्वांचा मुख्य उद्देश हा आहे की ऑस्ट्रेलियातील सर्व ग्रंथालये अशा प्रकारे कार्य करतील की जिथे प्रत्येक व्यक्तीला, तिच्या सांस्कृतिक किंवा भाषिक पार्श्वभूमीचा विचार न करता, माहिती आणि ज्ञानाचा लाभ घेता येईल. हे तत्त्वे ग्रंथपालांना योग्य नियोजन करण्यास, संसाधने मिळवण्यास आणि सर्वसमावेशक सेवा देण्यास मदत करतील.
निष्कर्ष
ALIA द्वारे प्रकाशित ‘ALIA Principles for Multicultural Collections and Services’ हे ऑस्ट्रेलियन ग्रंथालय क्षेत्रासाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. हे दस्तऐवज सुनिश्चित करेल की ऑस्ट्रेलियातील ग्रंथालये खऱ्या अर्थाने ‘बहुसांस्कृतिक’ बनतील आणि तेथील सर्व समुदायांच्या गरजा पूर्ण करू शकतील. या मार्गदर्शक तत्त्वांमुळे माहिती आणि ज्ञानाचे दरवाजे सर्वांसाठी खुले होतील आणि समाज अधिक समावेशक बनेल.
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-06-27 09:32 वाजता, ‘オーストラリア図書館協会（ALIA）、多文化コレクション及び多文化サービスに関する原則を示した“ALIA Principles for Multicultural Collections and Services”を策定’ カレントアウェアネス・ポータル नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा. कृपया मराठीत उत्तर द्या.