संयुक्त राष्ट्रांची तिसरी सागरी परिषद: ‘ब्लू एनडीसी चॅलेंज’चा शुभारंभ – समुद्राचे संरक्षण आणि हवामान बदलाचा सामना
परिचय
पर्यावरण आणि औद्योगिक विकास प्रोत्साहन संस्थेने (EIC) दिनांक २५ जून २०२५ रोजी सकाळी ०१:०० वाजता एक महत्त्वाची बातमी प्रकाशित केली: ‘तिसरी संयुक्त राष्ट्र सागरी परिषद, समुद्राच्या हवामान कृतींवर लक्ष केंद्रित करणारी ‘ब्लू एनडीसी चॅलेंज’ सुरू करते’. ही घोषणा जागतिक स्तरावर समुद्राचे संरक्षण आणि हवामान बदलाचा सामना करण्याच्या प्रयत्नांमध्ये एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. या लेखात, आपण या परिषदेतील ‘ब्लू एनडीसी चॅलेंज’ काय आहे, त्याचे महत्त्व काय आहे आणि ते सागरी पर्यावरणासाठी तसेच हवामान बदलावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी कसे उपयुक्त ठरू शकते, यावर सविस्तर चर्चा करणार आहोत.
संयुक्त राष्ट्र सागरी परिषद काय आहे?
संयुक्त राष्ट्र सागरी परिषद हा समुद्रांचे संरक्षण, टिकाऊ विकास आणि सागरी संसाधनांचा वापर यांसारख्या महत्त्वाच्या विषयांवर चर्चा करण्यासाठी आयोजित केला जाणारा एक आंतरराष्ट्रीय मंच आहे. या परिषदेत जगभरातील सरकारे, आंतरराष्ट्रीय संस्था, पर्यावरण तज्ञ आणि स्वयंसेवी संस्था सहभागी होतात. या परिषदेचा मुख्य उद्देश हा महासागरांचे आरोग्य सुधारणे आणि ते येणाऱ्या पिढ्यांसाठी सुरक्षित ठेवणे हा आहे.
‘ब्लू एनडीसी चॅलेंज’ काय आहे?
‘ब्लू एनडीसी चॅलेंज’ ही तिसऱ्या संयुक्त राष्ट्र सागरी परिषदेत सुरू करण्यात आलेली एक नवीन आणि महत्त्वाची संकल्पना आहे. ‘एनडीसी’ म्हणजे ‘राष्ट्रीय स्तरावर ठरवलेले योगदान’ (Nationally Determined Contributions), जे पॅरिस करारानुसार प्रत्येक देशाने हवामान बदलाचा सामना करण्यासाठी निश्चित केलेले उद्दिष्ट्य आहे. ‘ब्लू एनडीसी’ म्हणजे समुद्राशी संबंधित हवामान बदलाच्या कृतींसाठी निश्चित केलेली राष्ट्रीय उद्दिष्ट्ये.
सोप्या भाषेत सांगायचे तर, ‘ब्लू एनडीसी चॅलेंज’ म्हणजे प्रत्येक देशाला त्यांच्या राष्ट्रीय हवामान कृती योजनेत (NDC) समुद्राशी संबंधित उद्दिष्ट्ये समाविष्ट करण्यास प्रोत्साहित करणे. या उद्दिष्टांमध्ये खालील गोष्टींचा समावेश असू शकतो:
- समुद्रातील कार्बन उत्सर्जन कमी करणे: जहाजांमधून होणारे उत्सर्जन कमी करणे, सागरी वाहतुकीसाठी पर्यायी इंधनाचा वापर करणे.
- समुद्रातील परिसंस्थांचे संरक्षण आणि पुनरुज्जीवन: खारफुटीची जंगले (mangroves), प्रवाळ बेटे (coral reefs) आणि समुद्री गवत (seagrass) यांसारख्या नैसर्गिक कार्बन सिंकचे (natural carbon sinks) संरक्षण करणे आणि त्यांचे पुनरुज्जीवन करणे. हे नैसर्गिक घटक वातावरणातील कार्बन डायऑक्साईड शोषून घेण्यास मदत करतात.
- सागरी संसाधनांचा टिकाऊ वापर: मासेमारीसारख्या सागरी व्यवसायांमध्ये टिकाऊ पद्धतींचा अवलंब करणे, जेणेकरून सागरी जीवसृष्टीचे संतुलन बिघडणार नाही.
- समुद्र प्रदूषण कमी करणे: प्लास्टिक आणि इतर प्रदूषके समुद्रात जाण्यापासून रोखणे.
- सागरी जीवसृष्टीचे हवामान बदलाशी जुळवून घेणे: हवामान बदलामुळे समुद्रावर होणारे परिणाम, जसे की समुद्राची वाढती पातळी आणि तापमान, यांशी जुळवून घेण्यासाठी सागरी परिसंस्थांना सक्षम करणे.
‘ब्लू एनडीसी चॅलेंज’चे महत्त्व
-
समुद्राचे संरक्षण आणि हवामान बदलाचा दुहेरी सामना: महासागर हे पृथ्वीच्या हवामान प्रणालीचा अविभाज्य भाग आहेत. ते मोठ्या प्रमाणात कार्बन डायऑक्साईड शोषून घेतात आणि पृथ्वीचे तापमान नियंत्रित ठेवण्यास मदत करतात. मात्र, वाढते प्रदूषण आणि हवामान बदलामुळे समुद्राचे आरोग्य धोक्यात आले आहे. ‘ब्लू एनडीसी चॅलेंज’मुळे राष्ट्रांना समुद्राचे संरक्षण आणि हवामान बदलाचा सामना या दोन्ही आघाड्यांवर एकत्रितपणे काम करण्यास प्रोत्साहन मिळेल.
-
नैसर्गिक कार्बन सिंकचे महत्त्व: खारफुटीची जंगले, प्रवाळ बेटे आणि समुद्री गवत हे निसर्गातील शक्तिशाली कार्बन सिंक आहेत. ते वातावरणातील कार्बन शोषून घेतात आणि समुद्रात साठवतात. ‘ब्लू एनडीसी चॅलेंज’द्वारे या नैसर्गिक कार्बन सिंकचे संरक्षण आणि पुनरुज्जीवन करण्यावर भर दिला जाईल, ज्यामुळे हवामान बदलाचा वेग कमी होण्यास मदत होईल.
-
आंतरराष्ट्रीय सहकार्य: ही परिषद आणि त्यातील ‘ब्लू एनडीसी चॅलेंज’ ही राष्ट्रांमधील सहकार्य वाढवणारी एक महत्त्वपूर्ण यंत्रणा आहे. सर्व राष्ट्रे एकत्र येऊन समुद्राच्या समस्यांवर तोडगा काढण्याचा प्रयत्न करतील.
-
आर्थिक आणि सामाजिक फायदे: स्वच्छ महासागर आणि निरोगी सागरी परिसंस्था हे मत्स्यव्यवसाय, पर्यटन आणि किनारी भागातील समुदायांसाठी आर्थिक संधी निर्माण करतात. ‘ब्लू एनडीसी चॅलेंज’मुळे या क्षेत्रांनाही फायदा होईल.
पुढील वाटचाल
‘ब्लू एनडीसी चॅलेंज’ ही एक महत्त्वाकांक्षी सुरुवात आहे. आता प्रत्येक देशाला आपल्या राष्ट्रीय योजनांमध्ये समुद्राशी संबंधित हवामान कृतींचा समावेश करावा लागेल. या उद्दिष्टांची पूर्तता करण्यासाठी तंत्रज्ञान, आर्थिक गुंतवणूक आणि धोरणात्मक बदलांची आवश्यकता असेल.
पर्यावरण आणि औद्योगिक विकास प्रोत्साहन संस्थेच्या (EIC) अहवालानुसार, ही परिषद आणि ‘ब्लू एनडीसी चॅलेंज’ हे निश्चितच जागतिक स्तरावर समुद्राचे आरोग्य आणि हवामान बदलाचा सामना करण्याच्या प्रयत्नांना नवी दिशा देतील. सर्व राष्ट्रांनी एकत्र येऊन आपल्या महासागरांचे रक्षण करणे ही काळाची गरज आहे, आणि हे आव्हान स्वीकारून आपण एका चांगल्या भविष्याकडे वाटचाल करू शकतो.
第3回国連海洋会議、海洋の気候取組を重視する「ブルーNDCチャレンジ」を発足
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-06-25 01:00 वाजता, ‘第3回国連海洋会議、海洋の気候取組を重視する「ブルーNDCチャレンジ」を発足’ 環境イノベーション情報機構 नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा. कृपया मराठीत उत्तर द्या.
448