** नेचर मासिकाचा नवीन निर्णय: आता पेपरसोबतच मिळणार परीक्षण आणि लेखकांची उत्तरं!**
प्रसिद्ध ‘नेचर’ (Nature) मासिकाने एक महत्त्वाचा निर्णय घेतला आहे. या निर्णयानुसार, मासिकात प्रकाशित होणाऱ्या नवीन रिसर्च पेपर्ससोबत (शोध निबंध) आता समीक्षकांनी दिलेले अभिप्राय (peer review comments) आणि त्यावर लेखकांनी दिलेली उत्तरं देखील वाचायला मिळणार आहेत. यामुळे वाचकांना त्या पेपरची गुणवत्ता आणि संशोधनामागची प्रक्रिया अधिक चांगल्या प्रकारे समजण्यास मदत होईल.
याचा अर्थ काय?
सध्या काय होतं, जेव्हा एखादा संशोधक ‘नेचर’मध्ये पेपर पाठवतो, तेव्हा काही तज्ञ लोक तो पेपर तपासतात. ते त्या पेपरमध्ये काय चांगलं आहे आणि काय सुधारणा करायला पाहिजे, याबद्दल आपले विचार आणि सूचना लेखकाला सांगतात. यालाच ‘पिअर रिव्ह्यू’ म्हणतात. यानंतर लेखक त्या सूचनांनुसार आपल्या पेपरमध्ये बदल करतात. हे सगळं गुपित असतं. कोणालाही हे कळत नाही की समीक्षकांनी काय म्हटलं होतं आणि लेखकांनी त्यात काय बदल केले.
आता ‘नेचर’ काय करणार आहे, ते समजून घ्या:
- समीक्षकांची मतं: पेपर छापून आल्यावर, ज्या लोकांनी तो पेपर तपासला, त्यांनी काय मतं दिली होती, हे सर्वांना दिसेल.
- लेखकांची उत्तरं: त्या मतांवर लेखकांनी काय उत्तरं दिली, हे देखील लोकांना वाचायला मिळेल.
याचा फायदा काय?
या नवीन बदलामुळे अनेक फायदे होतील:
- पारदर्शकता: लोकांना कळेल की पेपरची तपासणी कशी झाली आणि त्यात काय सुधारणा केल्या गेल्या.
- गुणवत्ता: लोकांना पेपर किती चांगला आहे, हे अधिक चांगल्या प्रकारे समजेल.
- शिकायला मिळेल: जे नवीन संशोधक आहेत, त्यांना ‘पिअर रिव्ह्यू’ची प्रक्रिया कशी असते, हे शिकायला मिळेल.
- संशोधन अधिक चांगले होईल: जेव्हा लेखकांना माहित असेल की त्यांची उत्तरं सार्वजनिक होणार आहेत, तेव्हा ते अधिक विचारपूर्वक उत्तरं देतील आणि त्यामुळे संशोधन अधिक चांगलं होईल.
‘करंट अवेअरनेस पोर्टल’ने काय म्हटलं?
‘करंट अवेअरनेस पोर्टल’ या वेबसाइटने या निर्णयाबद्दल माहिती दिली आहे. त्यांनी सांगितलं की ‘नेचर’ मासिकाचा हा निर्णय खूप महत्त्वाचा आहे आणि यामुळे वैज्ञानिक जगतात अधिकTransparancy (पारदर्शकता) येईल.
शेवटी…
‘नेचर’ मासिकाचा हा निर्णय निश्चितच स्वागतार्ह आहे. यामुळे विज्ञान आणि संशोधनाच्या क्षेत्रात एक नवीन आणि चांगली सुरुवात होईल, अशी अपेक्षा आहे.
Nature誌、新規投稿論文について、論文公開時に査読コメントと著者からの回答も併せて公開へ
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-06-20 08:56 वाजता, ‘Nature誌、新規投稿論文について、論文公開時に査読コメントと著者からの回答も併せて公開へ’ カレントアウェアネス・ポータル नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा. कृपया मराठीत उत्तर द्या.
880