
REACH नियम काय आहे? (पर्यावरण इनोव्हेशन माहिती संस्थेच्या माहितीनुसार)
REACH (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals) म्हणजे रसायनांचे रजिस्ट्रेशन (नोंदणी), मूल्यांकन, ऑथोरायझेशन (परवानगी) आणि प्रतिबंध. हा युरोपियन युनियनचा (EU) नियम आहे. याचा उद्देश मानवी आरोग्य आणि पर्यावरणाचे रासायनिक धोक्यांपासून संरक्षण करणे आहे. EIC (पर्यावरण इनोव्हेशन माहिती संस्था) या नियमांबाबत माहिती देते.
REACH नियमाचा अर्थ काय?
REACH नियम युरोपियन युनियनमध्ये बनवलेल्या आणि वापरल्या जाणाऱ्या रसायनांवर नियंत्रण ठेवतो. कंपन्यांना त्यांच्या रसायनांची माहिती नोंदवावी लागते, त्यांचे मूल्यांकन करावे लागते आणि काही धोकादायक रसायनांसाठी परवानगी घ्यावी लागते. काही रसायनांवर REACH निर्बंध घालते, म्हणजे त्यांचा वापर मर्यादित करते किंवा पूर्णपणे নিষিদ্ধ करते.
REACH चे मुख्य घटक:
-
नोंदणी (Registration): EU मध्ये रसायने बनवणाऱ्या किंवा आयात करणाऱ्या कंपन्यांना ECHA (European Chemicals Agency) मध्ये त्यांची नोंदणी करणे आवश्यक आहे. नोंदणीमध्ये रसायनांचे गुणधर्म, उपयोग आणि सुरक्षिततेची माहिती देणे आवश्यक आहे.
-
मूल्यांकन (Evaluation): ECHA कंपन्यांनी दिलेल्या माहितीचे मूल्यांकन करते. जर काही धोकादायक रसायने आढळली, तर त्यांच्या वापरासाठी अधिक कठोर नियम बनवले जातात.
-
परवानगी (Authorisation): जास्त धोकादायक रसायनांचा वापर करण्यासाठी कंपन्यांना ECHA कडून परवानगी घ्यावी लागते. परवानगी देताना, ECHA हे तपासते की त्या रसायनाचे सुरक्षित पर्याय उपलब्ध आहेत की नाही.
-
निर्बंध (Restriction): REACH काही विशिष्ट रसायनांच्या उत्पादनावर, वापरावर किंवा बाजारात आणण्यावर निर्बंध घालू शकते.
भारतासाठी REACH नियम महत्त्वाचा का आहे?
REACH नियम केवळ युरोपियन युनियनसाठी असला तरी, त्याचा प्रभाव जगभरातील कंपन्यांवर पडतो. अनेक भारतीय कंपन्या EU मध्ये रसायने निर्यात करतात. त्यामुळे, त्यांना REACH नियमांचे पालन करणे आवश्यक आहे. जर भारतीय कंपन्या REACH नियमांचे पालन करत नसतील, तर त्यांना EU मध्ये त्यांचे उत्पादन विकण्यास अडचणी येऊ शकतात.
EIC (पर्यावरण इनोव्हेशन माहिती संस्था) काय करते?
EIC जपानमधील एक संस्था आहे. ही संस्था REACH आणि इतर पर्यावरणीय नियमांविषयी माहिती देते. कंपन्यांना या नियमांचे पालन करण्यासाठी मार्गदर्शन करते. EIC चा उद्देश कंपन्यांना पर्यावरणपूरक उत्पादने बनवण्यासाठी आणि पर्यावरणाचे रक्षण करण्यासाठी मदत करणे आहे.
REACH नियमांचे फायदे:
- मानवी आरोग्य आणि पर्यावरणाचे संरक्षण.
- रसायनांच्या सुरक्षित वापराला प्रोत्साहन.
- कंपन्यांना अधिक जबाबदार बनवते.
- पर्यावरणपूरक उत्पादनांच्या निर्मितीला प्रोत्साहन.
निष्कर्ष:
REACH नियम हा रासायनिक धोक्यांपासून मानवी आरोग्य आणि पर्यावरणाचे संरक्षण करण्यासाठी एक महत्त्वाचे पाऊल आहे. भारतीय कंपन्यांसाठी, REACH नियमांचे पालन करणे आवश्यक आहे. EIC सारख्या संस्था कंपन्यांना या नियमांविषयी माहिती आणि मार्गदर्शन पुरवतात, ज्यामुळे कंपन्या अधिक चांगल्या प्रकारे नियमांचे पालन करू शकतात आणि पर्यावरणाचे रक्षण करू शकतात.
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-06-06 09:02 वाजता, ‘Re:REACH規則について’ 環境イノベーション情報機構 नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा. कृपया मराठीत उत्तर द्या.
664