कृत्रिम बुद्धिमत्ता (Artificial Intelligence) आणि ‘किलर रोबोट्स’
संयुक्त राष्ट्र (United Nations) च्या बातमीनुसार, कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या (Artificial Intelligence – AI) विकासामुळे ‘किलर रोबोट्स’ (Killer Robots) म्हणजेच मानवी हस्तक्षेप नसताना स्वतःहून निर्णय घेऊन हल्ला करू शकणाऱ्या शस्त्रांवर नियंत्रण ठेवण्याची मागणी जोर धरू लागली आहे.
किलर रोबोट्स म्हणजे काय? किलर रोबोट्स हे असे शस्त्र आहेत, जे कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा वापर करून स्वतःच लक्ष्य निवडू शकतात आणि त्यावर हल्ला करू शकतात. यात माणसांची कोणतीही भूमिका नसते. यामुळे युद्धाच्या नियमांचे आणि मानवी हक्कांचे उल्लंघन होण्याची शक्यता आहे, अशी चिंता व्यक्त केली जात आहे.
नियंत्रणाची गरज का आहे? सध्या AI तंत्रज्ञान खूप वेगाने वाढत आहे. त्यामुळे अनेक राष्ट्रे या तंत्रज्ञानाचा वापर लष्करी शस्त्रांमध्ये करत आहेत. जर यावर नियंत्रण ठेवले नाही, तर त्याचे गंभीर परिणाम होऊ शकतात:
- मानवी हक्कांचे उल्लंघन: किलर रोबोट्स कोणाला लक्ष्य करायचे हे स्वतःच ठरवतील, त्यामुळे निष्पाप लोकांवर हल्ला होण्याची शक्यता आहे.
- युद्धाच्या नियमांचे उल्लंघन: युद्धाचे काही नियम असतात, ज्यात कोणावर हल्ला करायचा आणि कोणावर नाही हे ठरलेले असते. किलर रोबोट्स हे नियम पाळतीलच याची खात्री नसते.
- जबाबदारीचा अभाव: जर किलर रोबोट्सने काही चूक केली, तर त्याची जबाबदारी कोण घेणार, हे ठरवणे कठीण आहे.
संयुक्त राष्ट्रांचे प्रयत्न: संयुक्त राष्ट्र (United Nations) या विषयावर गंभीर आहे आणि त्यांनी या संदर्भात अनेक बैठका आणि चर्चा आयोजित केल्या आहेत. अनेक देश किलर रोबोट्सवर बंदी घालण्याच्या बाजूने आहेत, तर काही देश या तंत्रज्ञानाचा वापर फक्त संरक्षणासाठी करायला तयार आहेत.
सद्यस्थिती: सध्या किलर रोबोट्स पूर्णपणे तयार झालेले नाहीत, पण अनेक देश यावर संशोधन करत आहेत. त्यामुळे भविष्यात हे शस्त्र अस्तित्वात येण्याची शक्यता आहे. म्हणूनच यावर वेळीच नियंत्रण ठेवणे आवश्यक आहे.
भारताची भूमिका: भारत सरकारने यावर अजून कोणतीही ठोस भूमिका घेतलेली नाही, पण भारताने नेहमीच आंतरराष्ट्रीय कायद्यांचे पालन केले आहे. त्यामुळे भारत या संदर्भात संयुक्त राष्ट्रांच्या निर्णयाचे पालन करेल, अशी अपेक्षा आहे.
निष्कर्ष: कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) एक शक्तिशाली तंत्रज्ञान आहे, ज्याचा वापर चांगल्या कामांसाठी होऊ शकतो. पण किलर रोबोट्ससारख्या शस्त्रांमुळे मानवासाठी धोका निर्माण होऊ शकतो. त्यामुळे यावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी जागतिक स्तरावर एक मजबूत नियामक प्रणाली (regulatory system) तयार करणे गरजेचे आहे.
As AI evolves, pressure mounts to regulate ‘killer robots’
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-06-01 12:00 वाजता, ‘As AI evolves, pressure mounts to regulate ‘killer robots’’ Top Stories नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा. कृपया मराठीत उत्तर द्या.
820