‘किलर रोबोट्स’ : कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या युगात नियमनाचे आव्हान
संयुक्त राष्ट्र (UN) च्या बातमीनुसार, कृत्रिम बुद्धिमत्ता (Artificial Intelligence – AI) विकसित होत आहे, तसतसे ‘किलर रोबोट्स’ (Killer Robots) म्हणजेच मानवी हस्तक्षेप नसताना स्वतःहून निर्णय घेऊन हल्ला करू शकणाऱ्या शस्त्रांवर नियंत्रण ठेवण्याची मागणी जोर धरू लागली आहे. या संदर्भातला एक सविस्तर लेख खालीलप्रमाणे:
‘किलर रोबोट्स’ म्हणजे काय? ‘किलर रोबोट्स’ हे autonomus weapons (स्वयंचलित शस्त्रे) आहेत. ते कृत्रिम बुद्धिमत्तेवर आधारित असतात. एकदा कार्यान्वित (activate) केल्यानंतर, ते स्वतःच लक्ष्य निवडतात आणि त्यावर हल्ला करतात. यात मानवी नियंत्रकाची गरज नसते.
चिंतेचे कारण काय आहे? * नैतिक प्रश्न: ‘किलर रोबोट्स’ कोणाला मारायचे आणि कोणाला नाही, याचा निर्णय कसा घेतील? त्यांच्या निर्णयांमध्ये चूक होण्याची शक्यता असते. युद्धात सामान्य नागरिक मारले जाण्याची शक्यता वाढू शकते. * जबाबदारी: जर ‘किलर रोबोट’ने काही चूक केली, तर त्याची जबाबदारी कोण घेणार? रोबोट बनवणारा, प्रोग्रामर की वापरणारा सैनिक? * सुरक्षा: हे शस्त्र कोणाच्या हाती लागले तर काय होईल? दहशतवादी किंवा गुन्हेगारी संघटना यांचा वापर करू शकतात. * नियंत्रण: या शस्त्रांचे नियंत्रण करणे खूप कठीण आहे, कारण ते मानवी हस्तक्षेपशिवाय काम करतात.
नियಂತ್ರणाची गरज का आहे? ‘किलर रोबोट्स’च्या धोक्यामुळे त्यांच्यावर नियंत्रण ठेवणे आवश्यक आहे. संयुक्त राष्ट्रांसारख्या आंतरराष्ट्रीय संस्था यासाठी प्रयत्न करत आहेत. अनेक देश ‘किलर रोबोट्स’वर बंदी घालण्याची मागणी करत आहेत, तर काही देश त्यांच्या विकासावर आणि वापरासाठी नियम बनवण्याच्या बाजूने आहेत.
आव्हाने काय आहेत? * तंत्रज्ञानाचा वेग: कृत्रिम बुद्धिमत्ता खूप वेगाने विकसित होत आहे. त्यामुळे नियम बनवणे आणि ते पाळणे कठीण आहे. * एकमत नाही: या शस्त्रांवर बंदी घालायची की नाही, यावर जगातील देशांमध्ये एकमत नाही. काही देश या तंत्रज्ञानाचा वापर संरक्षणासाठी महत्त्वाचा मानतात. * परिभाषा: ‘किलर रोबोट’ची नेमकी व्याख्या काय असावी, यावरही एकमत नाही.
पुढे काय? ‘किलर रोबोट्स’च्या धोक्यावर नियंत्रण मिळवण्यासाठी तातडीने पाऊले उचलणे गरजेचे आहे. आंतरराष्ट्रीय स्तरावर कायदे आणि नियम बनवणे, तंत्रज्ञानाचा वापर कसा करायचा यावर विचार करणे आणि या शस्त्रांच्या धोक्यांविषयी जनजागृती करणे आवश्यक आहे.
सारांश: कृत्रिम बुद्धिमत्तेमुळे युद्धाच्या पद्धती बदलण्याची शक्यता आहे. ‘किलर रोबोट्स’ हे त्याचे एक उदाहरण आहे. या शस्त्रांवर नियंत्रण ठेवणे आवश्यक आहे, अन्यथा त्याचे गंभीर परिणाम होऊ शकतात.
As AI evolves, pressure mounts to regulate ‘killer robots’
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-06-01 12:00 वाजता, ‘As AI evolves, pressure mounts to regulate ‘killer robots’’ Peace and Security नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा. कृपया मराठीत उत्तर द्या.
750