आंतरराष्ट्रीय ग्रंथालय महासंघ (IFLA) : जागतिक शैक्षणिक ग्रंथालयातील 2024 मधील मुख्य ट्रेंड
current.ndl.go.jp वरील माहितीनुसार, आंतरराष्ट्रीय ग्रंथालय महासंघाने (IFLA) जागतिक शैक्षणिक ग्रंथालयातील 2024 मधील काही महत्त्वाचे ट्रेंड (प्रवाह) निदर्शनास आणले आहेत. या ट्रेंडमुळे शैक्षणिक ग्रंथालये त्यांच्या सेवा आणि कार्यांमध्ये बदल घडवून आणत आहेत.
1. डिजिटल परिवर्तनावर भर: आजकाल बहुतेक शैक्षणिक ग्रंथालये त्यांच्या सेवा डिजिटल स्वरूपात रूपांतरित करत आहेत. यामध्ये ई-पुस्तके, ऑनलाइन डेटाबेस, डिजिटल जर्नल्स (नियतकालिके) आणि इतर शैक्षणिक साहित्य ऑनलाइन उपलब्ध करून दिले जात आहे.
2. माहिती साक्षरता (Information Literacy) आणि संशोधन कौशल्ये: विद्यार्थ्यांना योग्य माहिती शोधण्यात, ती समजून घेण्यात आणि वापरण्यात मदत करणे हे ग्रंथालयांचे महत्त्वाचे कार्य आहे. त्यामुळे, माहिती साक्षरता आणि संशोधन कौशल्ये विकसित करण्यासाठी ग्रंथालये कार्यशाळा, प्रशिक्षण कार्यक्रम आणि मार्गदर्शन सत्रांचे आयोजन करत आहेत.
3. मुक्त प्रवेश (Open Access): ग्रंथालये मुक्त प्रवेशाला प्रोत्साहन देत आहेत, जेणेकरून संशोधनात्मक साहित्य विनामूल्य उपलब्ध होऊ शकेल. संशोधक आणि विद्यार्थ्यांना ज्ञानाची उपलब्धता वाढावी, यासाठी ग्रंथालये प्रयत्नशील आहेत.
4. डेटा व्यवस्थापन (Data Management): संशोधनातून निर्माण होणाऱ्या डेटाचे व्यवस्थापन करणे हे एक महत्त्वाचे आव्हान आहे. ग्रंथालये संशोधकांना डेटा व्यवस्थापनाच्या चांगल्या पद्धती शिकवत आहेत, जेणेकरून डेटा सुरक्षित ठेवला जाईल आणि इतरांनाही तो वापरता येईल.
5. कृत्रिम बुद्धिमत्ता (Artificial Intelligence): कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा (AI) उपयोग ग्रंथालयांमध्ये वाढत आहे. चॅटबॉट्स (Chatbots) वापरून विद्यार्थ्यांना त्वरित उत्तरे देणे, शोध प्रक्रिया अधिक सोपी करणे आणि ग्रंथालय व्यवस्थापनात सुधारणा करणे यासाठी AI चा वापर केला जात आहे.
6. सामाजिक जबाबदारी: ग्रंथालये केवळ माहिती केंद्र नसून ते सामाजिक जबाबदारी देखील निभावतात. समाजातील दुर्लक्षित घटकांना मदत करणे, सामाजिक समस्यांवर जनजागृती करणे आणि शिक्षण सर्वांसाठी उपलब्ध करणे यासारख्या कार्यांमध्ये ग्रंथालये सक्रिय भूमिका घेत आहेत.
7. जागा आणि सुविधा: ग्रंथालये आता केवळ पुस्तके ठेवण्याची जागा राहिलेली नाही, तर ती विद्यार्थ्यांसाठी शिक्षण आणि संशोधनाचे केंद्र बनली आहेत. त्यामुळे, ग्रंथालये आरामदायक बैठक व्यवस्था, आधुनिक तंत्रज्ञान आणि सहकार्यासाठी जागा निर्माण करत आहेत.
थोडक्यात, शैक्षणिक ग्रंथालये 2024 मध्ये डिजिटल तंत्रज्ञान, माहिती साक्षरता, मुक्त प्रवेश, डेटा व्यवस्थापन आणि सामाजिक जबाबदारी यांसारख्या क्षेत्रांमध्ये महत्त्वपूर्ण बदल करत आहेत.
मला आशा आहे की हे स्पष्टीकरण तुम्हाला उपयुक्त ठरेल.
国際図書館連盟（IFLA）、世界の学術図書館の2024年の主要動向（記事紹介）
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-05-27 08:30 वाजता, ‘国際図書館連盟（IFLA）、世界の学術図書館の2024年の主要動向（記事紹介）’ カレントアウェアネス・ポータル नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा. कृपया मराठीत उत्तर द्या.
484