पादचारी आणि सायकलस्वारांसाठी सुरक्षित रस्ते: संयुक्त राष्ट्रांचे आवाहन (हवामान बदलाच्या दृष्टीने)
प्रकाशित: १० मे २०२५ (संयुक्त राष्ट्रांच्या बातम्यांनुसार)
संयुक्त राष्ट्रांच्या बातम्यांनुसार (UN News) १० मे २०२५ रोजी ‘पादचारी आणि सायकलस्वारांच्या सुरक्षिततेसाठी आम्ही अधिक चांगले करू शकतो’ (We can do better for pedestrian and cyclist safety worldwide) या मथळ्याखाली एक महत्त्वपूर्ण बातमी प्रकाशित झाली. ही बातमी जगभरातील पादचारी (Pedesrians) आणि सायकलस्वारांच्या (Cyclists) सुरक्षेच्या गंभीर समस्येकडे लक्ष वेधते आणि हवामान बदलाच्या (Climate Change) संदर्भात तिचे महत्त्व अधोरेखित करते.
समस्येचे स्वरूप:
जगभरात दरवर्षी हजारो लोक रस्त्यांवरील अपघातांमध्ये मृत्युमुखी पडतात किंवा गंभीर जखमी होतात. यातील मोठा आकडा पादचारी आणि सायकलस्वारांचा असतो. कारण ते वाहनांच्या तुलनेत अधिक असुरक्षित असतात. वेगवान गाड्या, खराब रस्ते, सुरक्षित फुटपाथची (पादचारी मार्ग) कमतरता आणि सायकलसाठी वेगळ्या लेन्स (Cycle Lanes) नसणे यामुळे त्यांना मोठा धोका असतो. शहरे वाढत असताना, वाहनांची संख्या वाढत असताना, पादचारी आणि सायकलस्वारांसाठी सुरक्षित जागा कमी होत चालल्या आहेत. ही समस्या केवळ विकसित देशांमध्येच नाही, तर विकसनशील देशांमध्येही मोठ्या प्रमाणावर दिसून येते.
पर्यावरण आणि हवामान बदल संबंध:
ही सुरक्षिततेची समस्या केवळ मानवी जीवनाशी संबंधित नाही, तर तिचा थेट संबंध हवामान बदलाशीही आहे. हवामान बदलाचा सामना करण्यासाठी आणि कार्बन उत्सर्जन (Carbon Emission) कमी करण्यासाठी वाहतूक क्षेत्रात बदल करणे अत्यंत आवश्यक आहे. पायी चालणे आणि सायकल वापरणे हे वाहतुकीचे दोन अत्यंत पर्यावरणपूरक पर्याय आहेत. यामुळे कोणतेही प्रदूषण होत नाही, कार्बन उत्सर्जन शून्य असते आणि आरोग्यासाठीही हे फायदेशीर आहे.
मात्र, जेव्हा रस्ते पादचारी आणि सायकलस्वारांसाठी सुरक्षित नसतात, तेव्हा लोकांना पर्याय म्हणून खासगी वाहने (गाड्या, मोटरसायकल) वापरण्यास प्रोत्साहन मिळते. यामुळे रस्त्यांवर वाहनांची संख्या वाढते, वाहतूक कोंडी होते, आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे कार्बन उत्सर्जन वाढते, ज्यामुळे हवामान बदलाची समस्या अधिक गंभीर होते. थोडक्यात, पादचारी आणि सायकलस्वारांसाठी सुरक्षितता नसेल, तर पर्यावरणासाठी चांगले असलेले वाहतुकीचे पर्याय लोकांना निवडणे कठीण होते.
‘आम्ही अधिक चांगले करू शकतो’: सुधारणेची गरज
संयुक्त राष्ट्रांनी या बातमीद्वारे जगाला संदेश दिला आहे की, पादचारी आणि सायकलस्वारांच्या सुरक्षिततेच्या बाबतीत ‘आम्ही निश्चितच अधिक चांगले करू शकतो’. याचा अर्थ असा की, सध्याची परिस्थिती स्वीकारार्ह नाही आणि ती सुधारण्यासाठी ठोस पावले उचलण्याची गरज आहे.
यासाठी अनेक उपाययोजना करणे शक्य आहे:
- उत्तम पायाभूत सुविधा: शहरांमध्ये आणि रस्त्यांवर सुरक्षित, रुंद फुटपाथ बांधणे. सायकलस्वारांसाठी वेगळ्या, सुरक्षित आणि जोडलेल्या (connected) सायकल लेन्स तयार करणे.
- वेगावर नियंत्रण: रहदारीच्या ठिकाणी आणि निवासी क्षेत्रांमध्ये वाहनांचा वेग (Speed Limits) कमी करणे. कमी वेगामुळे अपघात कमी होतात आणि जरी अपघात झाला तरी त्याची तीव्रता कमी होते.
- धोरणे आणि नियम: वाहतुकीचे नियम अधिक कठोरपणे लागू करणे आणि पादचारी व सायकलस्वारांना रस्त्यावर प्राधान्य देणारी धोरणे तयार करणे.
- शहरी नियोजन: शहरांची रचना करताना पादचारी आणि सायकलस्वारांना केंद्रस्थानी ठेवणे. केवळ गाड्यांसाठी रस्ते न बनवता, लोकांना सहजपणे पायी चालता येईल किंवा सायकलने प्रवास करता येईल अशी शहरे विकसित करणे.
- जागरूकता: रस्ते वापरणाऱ्यांमध्ये (चालक, पादचारी, सायकलस्वार) एकमेकांबद्दल आदर आणि सुरक्षिततेच्या नियमांबद्दल जागरूकता वाढवणे.
जागतिक स्तरावरील आवाहन:
ही केवळ एका शहराची किंवा देशाची समस्या नाही, तर एक जागतिक आव्हान आहे. त्यामुळे जगभरातील सरकारे, स्थानिक प्रशासन, शहरी नियोजक, बांधकाम व्यावसायिक आणि नागरिक यांनी एकत्र येऊन काम करण्याची गरज आहे. सुरक्षित रस्ते तयार करणे हे एक सामूहिक जबाबदारी आहे. पादचारी आणि सायकलस्वारांसाठी सुरक्षितता वाढवून आपण केवळ त्यांचे जीव आणि आरोग्य वाचवत नाही, तर हवामान बदलाचा सामना करण्यासाठी आवश्यक असलेले पर्यावरणास अनुकूल वाहतूक पर्याय निवडण्यास लोकांना प्रोत्साहित करतो.
निष्कर्ष:
सारांश, १० मे २०२५ रोजी संयुक्त राष्ट्रांनी प्रकाशित केलेली बातमी हे अधोरेखित करते की, पादचारी आणि सायकलस्वारांची सुरक्षा सुधारणे हे शाश्वत वाहतूक व्यवस्थेचा (Sustainable Transport System) आणि हवामान बदलाला सामोरे जाण्याच्या जागतिक प्रयत्नांचा अविभाज्य भाग आहे. सुरक्षितता वाढवून आपण अधिक लोकांना पायी चालण्यास किंवा सायकल वापरण्यास प्रोत्साहित करू शकतो, ज्यामुळे आपले शहर आणि जग अधिक आरोग्यदायी, प्रदूषणमुक्त आणि राहण्यायोग्य होईल. ‘आम्ही अधिक चांगले करू शकतो’ हा संदेश केवळ एक वाक्य नाही, तर कृतीत आणण्याची हीच योग्य वेळ आहे.
‘We can do better’ for pedestrian and cyclist safety worldwide
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-05-10 12:00 वाजता, ‘‘We can do better’ for pedestrian and cyclist safety worldwide’ Climate Change नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा. कृपया मराठीत उत्तर द्या.
471