WannaCry ransomware: घरगुती वापरकर्ते आणि लहान व्यवसायांसाठी मार्गदर्शन
UK National Cyber Security Centre (NCSC) ने WannaCry ransomware बद्दल काही सूचना जारी केल्या आहेत. WannaCry एक प्रकारचा malicious software आहे, जो तुमच्या कॉम्प्युटरमधील डेटा एन्क्रिप्ट (lock) करतो आणि तो डेटा परत मिळवण्यासाठी तुम्हाला पैसे मागतो. ह्या अटॅकमुळे (attack) मोठे नुकसान होऊ शकते, त्यामुळे वेळीच सावधगिरी बाळगणे महत्त्वाचे आहे.
WannaCry म्हणजे काय? WannaCry हे एक ransomware आहे. Ransomware तुमच्या कॉम्प्युटरमध्ये प्रवेश करून तुमच्या महत्वाच्या फाईल्स lock करतो. फाईल्स परत मिळवण्यासाठी हॅकर (hacker) तुमच्याकडे ‘ransom’ म्हणजेच खंडणी मागतात.
धोका कोणाला आहे? WannaCry चा धोका घरगुती वापरकर्त्यांना आणि लहान व्यवसायांना अधिक आहे, कारण त्यांच्याकडे सुरक्षा व्यवस्था कमी असू शकते.
WannaCry पासून बचाव कसा करायचा?
NCSC ने WannaCry पासून बचाव करण्यासाठी काही सोपे उपाय सांगितले आहेत:
- आपले सॉफ्टवेअर अपडेट ठेवा:
- Windows ऑपरेटिंग सिस्टम (Operating System) नेहमी अपडेट ठेवा. Microsoft ने यासाठी सुरक्षा अपडेट्स (security updates) जारी केले आहेत, ते इंस्टॉल (install) करा.
- तुमच्या कॉम्प्युटरमधील इतर सॉफ्टवेअर जसे की ब्राउझर (browser), अँटीव्हायरस (antivirus) आणि इतर ॲप्लिकेशन्स (applications) अपडेट ठेवा.
- अँटीव्हायरस सॉफ्टवेअर वापरा:
- चांगले अँटीव्हायरस सॉफ्टवेअर (antivirus software) वापरा आणि ते नियमितपणे अपडेट करा. अँटीव्हायरस सॉफ्टवेअर तुमच्या कॉम्प्युटरला व्हायरस (virus) आणि इतर malicious software पासून वाचवते.
- संदिग्ध ईमेल (suspicious email) आणि लिंक्स (links) टाळा:
- अनोळखी व्यक्तींकडून आलेले ईमेल उघडू नका आणि त्यातील लिंक्सवर क्लिक करू नका. फिशिंग ईमेल (phishing email) मध्ये WannaCry असू शकतो.
- कोणत्याही फाईलवर (file) क्लिक करण्याआधी ती सुरक्षित आहे का, हे तपासा. ‘.exe’ किंवा ‘.zip’ फाईल्स उघडताना विशेष काळजी घ्या.
- डेटाचा बॅकअप (backup) घ्या:
- तुमच्या महत्त्वाच्या डेटाचा नियमितपणे बॅकअप घ्या. बॅकअप तुम्ही क्लाउड स्टोरेज (cloud storage) किंवा एक्सटर्नल हार्ड ड्राईव्हवर (external hard drive) ठेवू शकता. ransomware चा हल्ला झाल्यास, बॅकअपमुळे तुम्ही डेटा गमावणार नाही.
- फायरवॉल (firewall) सुरू ठेवा:
- तुमच्या कॉम्प्युटरचा फायरवॉल नेहमी सुरू ठेवा. फायरवॉल तुमच्या नेटवर्कला (network) बाहेरील धोक्यांपासून वाचवतो.
- सुरक्षित पासवर्ड (password) वापरा:
- तुमच्या अकाऊंट्ससाठी (accounts) मजबूत पासवर्ड वापरा. पासवर्डमध्ये अक्षरे, अंक आणि चिन्हे असावीत.
जर WannaCry चा हल्ला झाला तर काय करावे?
जर तुमच्या कॉम्प्युटरवर WannaCry चा हल्ला झाला, तर खालील गोष्टी करा:
- कॉम्प्युटर लगेच इंटरनेटवरून डिस्कनेक्ट (disconnect) करा:
- तुमचा कॉम्प्युटर लगेच इंटरनेटवरून डिस्कनेक्ट करा, जेणेकरून ransomware चा प्रसार थांबेल.
- पैसे देऊ नका:
- हॅकरला पैसे देऊ नका. पैसे दिल्यानंतरही तुमचा डेटा परत मिळेल याची खात्री नसते.
- IT तज्ञांची मदत घ्या:
- जर तुम्हाला तांत्रिक ज्ञान नसेल, तर IT तज्ञांची मदत घ्या. ते तुमच्या कॉम्प्युटरमधून WannaCry काढू शकतात आणि डेटा रिकव्हर (recover) करण्याचा प्रयत्न करू शकतात.
- पोलिसात तक्रार करा:
- सायबर क्राईम सेलमध्ये (cyber crime cell) WannaCry हल्ल्याची तक्रार करा.
लक्षात ठेवण्यासारख्या गोष्टी:
- WannaCry एक गंभीर धोका आहे, पण योग्य उपाययोजना केल्यास आपण ह्यापासून सुरक्षित राहू शकतो.
- सतर्क राहा आणि आपल्या डेटाची सुरक्षा करा.
UK National Cyber Security Centre (NCSC) UK National Cyber Security Centre (NCSC) ही संस्था सायबर सुरक्षा संबंधित मार्गदर्शन आणि मदत करते. त्यांच्या वेबसाइटवर तुम्हाला सायबर सुरक्षा विषयी अधिक माहिती मिळू शकते.
Ransomware: ‘WannaCry’ guidance for home users and small businesses
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-05-08 11:54 वाजता, ‘Ransomware: ‘WannaCry’ guidance for home users and small businesses’ UK National Cyber Security Centre नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा. कृपया मराठीत उत्तर द्या.
429