मानवी विकास मंदावला, आता कृत्रिम बुद्धिमत्ता (Artificial Intelligence) मदत करेल का?
संयुक्त राष्ट्र (United Nations) च्या एका अहवालानुसार, मानवी विकासाची गती मागील काही वर्षांपासून मंदावली आहे. शिक्षण, आरोग्य आणि जीवनमान यांसारख्या क्षेत्रांमधील प्रगती पूर्वीसारखी राहिलेली नाही. ही बाब चिंताजनक आहे, कारण याचा थेट परिणाम लोकांच्या जीवनावर होत आहे.
मानवी विकास म्हणजे काय?
मानवी विकास म्हणजे केवळ आर्थिक वाढ नाही. यात लोकांचे आरोग्य सुधारणे, त्यांना चांगले शिक्षण देणे, चांगले जीवन जगण्याची संधी मिळवून देणे आणि त्यांचे हक्क सुरक्षित करणे इत्यादी गोष्टींचा समावेश होतो.
विकास मंदावण्याची कारणे काय आहेत?
याची अनेक कारणे आहेत, त्यापैकी काही प्रमुख कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:
- कोरोना महामारी: कोविड-१९ (COVID-19) मुळे जगातील आरोग्य व्यवस्था आणि अर्थव्यवस्था विस्कळीत झाली, ज्यामुळे विकासाला मोठा फटका बसला.
- संघर्ष आणि युद्धे: जगाच्या अनेक भागांमध्ये युद्धे आणि अशांतता आहेत, ज्यामुळे लोकांचे जीवन असुरक्षित झाले आहे आणि विकास थांबला आहे.
- हवामान बदल: हवामान बदलामुळे नैसर्गिक आपत्त्या वाढल्या आहेत, ज्यामुळे शेती आणि इतर व्यवसायांचे मोठे नुकसान होत आहे.
- असमानता: श्रीमंत आणि गरीब यांच्यातील दरी वाढत आहे, ज्यामुळे काही लोकांपर्यंत विकासाचे फायदे पोहोचत नाहीत.
कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) कशी मदत करू शकते?
कृत्रिम बुद्धिमत्ता (Artificial Intelligence) मध्ये मानवी विकासाला गती देण्याची क्षमता आहे. काही संभाव्य उपाय खालीलप्रमाणे:
- आरोग्य सेवा: AI च्या मदतीने रोगांचे निदान लवकर होऊ शकते, तसेच वैयक्तिक गरजेनुसार उपचार करता येतात. आरोग्य सेवा अधिक लोकांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी AI चा उपयोग होऊ शकतो.
- शिक्षण: AI विद्यार्थ्यांना शिकण्यासाठी नवीन आणि प्रभावी मार्ग देऊ शकते. शिक्षकांना विद्यार्थ्यांच्या गरजा समजून घेऊन त्यांना मार्गदर्शन करण्यासाठी AI मदत करू शकते.
- शेती: AI च्या मदतीने शेतीत सुधारणा करता येते. उदाहरणार्थ, AI हवामानाचा अंदाज वर्तवू शकते, ज्यामुळे शेतकरी योग्य वेळी निर्णय घेऊ शकतात.
- गरिबी निर्मूलन: AI च्या मदतीने गरीब लोकांसाठी नवीन नोकरीच्या संधी निर्माण करता येतात.
निष्कर्ष
मानवी विकासाची गती मंदावणे ही एक गंभीर समस्या आहे, परंतु कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) या समस्येवर मात करण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकते. मात्र, AI चा वापर करताना काही गोष्टी लक्षात घेणे आवश्यक आहे. AI चा वापर लोकांच्या हितासाठी आणि न्यायासाठी व्हायला हवा, तसेच डेटा गोपनीयता आणि सुरक्षा जपणे आवश्यक आहे.
** Disclaimer :** या अहवालातील माहिती news.un.org या वेबसाइटवर आधारित आहे.
‘Alarming’ slowdown in human development – could AI provide answers?
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-05-06 12:00 वाजता, ‘‘Alarming’ slowdown in human development – could AI provide answers?’ Top Stories नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा. कृपया मराठीत उत्तर द्या.
141