उच्च शिक्षण (भाषण स्वातंत्र्य) कायदा २०२३: तिसरी नियमावली २०२५
परिचय:
युनायटेड किंगडम (UK) सरकारने उच्च शिक्षण (भाषण स्वातंत्र्य) कायदा २०२३ (The Higher Education (Freedom of Speech) Act 2023) लागू केला आहे. या कायद्यातील काही तरतुदी (sections) कधीपासून अमलात येतील, हे ठरवण्यासाठी ‘द हायर एज्युकेशन (फ्रीडम ऑफ स्पीच) ॲक्ट २०२३ (कमेन्समेंट क्रमांक ३) रेग्युलेशन्स २०२५’ (The Higher Education (Freedom of Speech) Act 2023 (Commencement No. 3) Regulations 2025) नावाची नियमावली १ मे २०२५ रोजी जारी केली आहे. या नियमावलीनुसार, कायद्यातील काही भाग आता पुढील तारखेपासून लागू होतील.
या नियमावलीचा अर्थ काय आहे?
कोणताही कायदा एकदम पूर्णपणे लागू होत नाही. कायद्यातील वेगवेगळे भाग टप्प्याटप्प्याने लागू केले जातात. ‘कमेन्समेंट रेग्युलेशन्स’ म्हणजे कायद्याचा कोणता भाग कधीपासून अंमलात येईल हे सांगणारी अधिसूचना (notification). या नियमावलीद्वारे, उच्च शिक्षण (भाषण स्वातंत्र्य) कायदा २०२३ च्या काही विशिष्ट तरतुदी १ मे २०२५ पासून लागू केल्या जातील.
उच्च शिक्षण (भाषण स्वातंत्र्य) कायदा २०२३ काय आहे?
हा कायदा उच्च शिक्षण संस्थांमध्ये (जसे की कॉलेज आणि विद्यापीठे) भाषण आणि अभिव्यक्ती स्वातंत्र्याचे (freedom of speech) रक्षण करण्यासाठी बनवला गेला आहे. याचा उद्देश विद्यार्थ्यांना आणि शिक्षकांना कायद्याच्या चौकटीत आपले विचार मांडण्याची मुभा मिळावी, यासाठी एक सुरक्षित वातावरण तयार करणे आहे.
या कायद्याची उद्दिष्ट्ये काय आहेत?
- विद्यापीठे आणि महाविद्यालयांमध्ये वैचारिक विविधतेला प्रोत्साहन देणे.
- विविध विषयांवर मुक्तपणे चर्चा करता यावी यासाठी प्रोत्साहन देणे.
- भाषण स्वातंत्र्यावर अनावश्यक निर्बंध येऊ नये यासाठी उपाययोजना करणे.
नियमावलीतील महत्त्वाचे मुद्दे:
या नियमावलीमध्ये कायद्याच्या कोणत्या कलमा (sections) १ मे २०२५ पासून लागू होतील, याची माहिती दिलेली आहे. यात खालील गोष्टींचा समावेश असू शकतो:
- भाषण स्वातंत्र्याच्या उल्लंघनासंबंधी तक्रारींचे निवारण करण्यासाठी नवीन नियम.
- विद्यापीठांनी भाषण स्वातंत्र्य धोरणे (policies) कशा प्रकारे तयार करावीत याबद्दल मार्गदर्शन.
- बाह्य वक्त्यांना (external speakers) आमंत्रित करण्यासंबंधी नियम.
याचा कोणावर परिणाम होईल?
या कायद्याचा परिणाम खालील लोकांवर आणि संस्थांवर होईल:
- विद्यार्थी
- शिक्षक आणि प्राध्यापक
- उच्च शिक्षण संस्था (विद्यापीठे, महाविद्यालये)
- अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य आणि शिक्षण क्षेत्रात काम करणाऱ्या संस्था
निष्कर्ष:
‘द हायर एज्युकेशन (फ्रीडम ऑफ स्पीच) ॲक्ट २०२३’ मधील काही भाग ‘द हायर एज्युकेशन (फ्रीडम ऑफ स्पीच) ॲक्ट २०२३ (कमेन्समेंट क्रमांक ३) रेग्युलेशन्स २०२५’ नुसार १ मे २०२५ पासून लागू होतील. हा कायदा उच्च शिक्षण संस्थांमध्ये भाषण स्वातंत्र्याचे रक्षण आणि संवर्धन करण्याच्या दृष्टीने महत्त्वाचा आहे.
The Higher Education (Freedom of Speech) Act 2023 (Commencement No. 3) Regulations 2025
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-05-01 02:03 वाजता, ‘The Higher Education (Freedom of Speech) Act 2023 (Commencement No. 3) Regulations 2025’ UK New Legislation नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा. कृपया मराठीत उत्तर द्या.
2412