फेडरल रिझर्व्ह (FRB) नुसार जागतिक स्तरावर महत्त्वाच्या बँकांवरील (GSIB) अधिभाराचा (Surcharge) परिणाम
प्रस्तावना: 2025 मध्ये, फेडरल रिझर्व्ह (FRB) ने एक महत्त्वपूर्ण शोधनिबंध प्रकाशित केला, ज्यामध्ये जागतिक स्तरावर महत्त्वाच्या बँकांकडून (GSIB) घेतल्या जाणाऱ्या अधिभाराचा (Surcharge) सिस्टिमॅटिक रिस्कवर (Systemic Risk) काय परिणाम होतो याबद्दल माहिती दिली आहे. GSIB म्हणजे Global Systemically Important Banks. ह्या जगभरातील बँका आहेत आणि त्या अयशस्वी झाल्यास, संपूर्ण जागतिक अर्थव्यवस्थेवर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. त्यामुळे, ह्या बँकांवर काही नियम आणि निर्बंध लादले जातात, त्यापैकी एक म्हणजे अधिभार (Surcharge).
सिस्टिमॅटिक रिस्क म्हणजे काय? सिस्टिमॅटिक रिस्क म्हणजे अशी जोखीम जी एका बँकेमुळे किंवा वित्तीय संस्थेमुळे संपूर्ण वित्तीय प्रणालीमध्ये पसरू शकते.
अधिभार (Surcharge) म्हणजे काय? अधिभार म्हणजे GSIB म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या बँकांना त्यांच्या आकारानुसार आणि जागतिक अर्थव्यवस्थेतील महत्त्वानुसार अतिरिक्त भांडवल (Capital) राखून ठेवावे लागते. हे अतिरिक्त भांडवल बँकांना अधिक सुरक्षित ठेवते आणि अडचणीच्या काळात नुकसान भरून काढण्यास मदत करते.
FRB च्या शोधनिबंधातील मुख्य निष्कर्ष:
- अधिभारामुळे सिस्टिमॅटिक रिस्क कमी होते: FRB च्या अभ्यासानुसार, GSIB अधिभारामुळे बँकिंग प्रणाली अधिक सुरक्षित झाली आहे. बँकांनी जास्त भांडवल राखून ठेवल्यामुळे, त्यांची दिवाळखोरी होण्याची शक्यता कमी होते आणि त्यामुळे सिस्टिमॅटिक रिस्क कमी होते.
- बँकांच्या व्यवहारांवर परिणाम: अधिभारामुळे GSIBs च्या काही विशिष्ट व्यवहारांवर परिणाम होतो. उदाहरणार्थ, बँका कमी धोकादायक व्यवसायांकडे वळू शकतात किंवा त्यांच्या काही आंतरराष्ट्रीय क्रियाकलापांमध्ये बदल करू शकतात.
- अधिभाराचे फायदे आणि तोटे: FRB ने अधिभाराचे फायदे आणि तोटे दोन्ही सांगितले आहेत. एकीकडे, यामुळे वित्तीय प्रणाली अधिक स्थिर होते, तर दुसरीकडे, बँकांना अधिक भांडवल राखून ठेवावे लागल्यामुळे त्यांच्या नफ्यावर परिणाम होऊ शकतो आणि कर्जावरील व्याजदर वाढू शकतात.
शोधनिबंधातील महत्त्वाची माहिती:
- अधिभारामुळे बँकांना जास्त भांडवल राखून ठेवण्यास भाग पाडले जाते, ज्यामुळे त्यांची जोखीम घेण्याची क्षमता कमी होते.
- GSIBs त्यांच्या व्यवसायाचे स्वरूप बदलू शकतात, ज्यामुळे सिस्टिमॅटिक रिस्क कमी होण्यास मदत होते.
- अधिभारामुळे बँकिंग प्रणाली अधिक सुरक्षित आणि स्थिर होते.
सामान्यांसाठी सोप्या भाषेत: FRB च्या अहवालानुसार, जागतिक स्तरावर महत्त्वाच्या बँकांकडून (GSIB) घेतला जाणारा अधिभार बँकिंग प्रणालीसाठी फायदेशीर आहे. यामुळे बँका जास्त सुरक्षित राहतात आणि सिस्टिमॅटिक रिस्क कमी होते. थोडक्यात, हा नियम बँकिंग क्षेत्राला अधिक सुरक्षित आणि स्थिर बनवतो.
** Disclaimer: The article is for informational purposes only. Konsultoo doesn’t endorse accuracy of the content. Readers are advised to seek expert opinion.
फीड्स पेपर: जीएसआयबीच्या क्रियाकलापांद्वारे उद्भवलेल्या प्रणालीगत जोखमीवर जीएसआयबी अधिभाराचा प्रभाव
AI ने बातमी दिली आहे.
खालील प्रश्न Google Gemini मधून प्रतिसाद तयार करण्यासाठी वापरण्यात आला:
2025-04-16 16:09 वाजता, ‘फीड्स पेपर: जीएसआयबीच्या क्रियाकलापांद्वारे उद्भवलेल्या प्रणालीगत जोखमीवर जीएसआयबी अधिभाराचा प्रभाव’ FRB नुसार प्रकाशित झाले. कृपया संबंधित माहिती सहित एक सविस्तर लेख सोप्या भाषेत लिहा.
33